Ελλάδα, Τουρκία και ισχύς στις διεθνείς σχέσεις: Χθες, Σήμερα, Αύριο(;) / Γράφει ο Νίκος Παπαδόπουλος, Φιλόλογος-Γλωσσολόγος

Ξημερώματα της 17ης του Φλεβάρη του ΄17. Τουρκικό πολεμικό πλοίο παραβιάζει τα θαλάσσια σύνορα κοντά στο Φαρμακονήσι και εκτελεί βολές με κατεύθυνση -αυτό έλειπε- προς την Τουρκία. Την ίδια στιγμή, όπως και το προηγούμενο βράδυ, ο Πρωθυπουργός της χώρας και ο Αρχηγός της Αντιπολίτευσης φιλονικούν, στη Βουλή, σαν έφηβοι οπαδοί ελληνικών ομάδων, σχετικά με την παρουσία του Υπουργού των Οικονομικών σε ποδοσφαιρικό αγώνα. Καμία ουσιώδης αναφορά στις προκλήσεις, καμία αντίδραση εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας της χώρας. Μόνο μια σκληρή -στα λόγια όλα εύκολα είναι- ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών και μια δήλωση του Υπουργού Άμυνας.

Στόχος μας δεν είναι να υποδείξουμε στους πολιτικούς τι να κάνουν (σάμπως ξέρουν;). Δόξα τω θεώ, υπάρχουν ακόμα άνθρωποι στην στρατιωτική ηγεσία, έστω και αν αλλάζουν σύμφωνα με τα ‘‘θέλω’’ της κάθε κυβέρνησης, που ξέρουν πολύ καλά πως να αντιδρούν με πράξεις στις διάφορες εναέριες και πλέον (και) θαλάσσιες προκλήσεις των γειτόνων. Αντιθέτως, στόχος μας είναι να τονίσουμε δυό-τρία πράγματα για το ρόλο της ‘‘ισχύος’’ στις διεθνείς σχέσεις, εξ αφορμής της διπλωματικής έντασης των τελευταίων μηνών με τη γείτονα.

Μιας έντασης που πάντα υπήρχε, αλλά αναζωπυρώθηκε απότομα μετά την απόφαση της μη έκδοσης των οκτώ Τούρκων πραξικοπηματιών στο Τουρκικό Κράτος. Ο Τούρκος Σουλτάνος Πρόεδρος, για τους δικούς του εσωτερικούς επικοινωνιακούς λόγους, έχει ανοίξει καμιά ντουζίνα μέτωπα έντασης (Συρία, Κούρδοι, Ρώσοι, Αμερικάνοι, ISIS, Ελλάδα κ.λ.π.). Μια ένταση που έχει απλωθεί ‘‘έντεχνα’’, με σχεδόν στρατηγική οργάνωτικότητα, και εντάσσεται στη λογική του ‘‘Κάνω πέντε βήματα μπρος, δείχνω την ισχύ μου, και μετά κάνω δύο-τρία βήματα πίσω, δείχνοντας την ‘‘καλή’’ μου διάθεση. Αποτέλεσμα; Είμαι κερδισμένος σε κάθε περίπτωση. Μια τακτική 100% κερδοφόρα, από τις απαρχές του κόσμου. Μια τακτική που αποδεικνύει, ή και αυξάνει, την ισχύ ενός κράτους.

Παρόμοιες τακτικές, γνωστές με τον όρο ‘‘Πολιτική της Ισχύος’’, ακολουθούν οι μεγάλες δυνάμεις ήδη από την αρχαιότητα. Ακόμη και η Αθηναϊκή Δημοκρατία του 5ου π.Χ. αιώνα επέβαλλε τη δύναμή της (ή προσπαθούσε να το κάνει), όπου αυτό ήταν δυνατό, από την Αίγυπτο ως τον Ελλήσποντο. Δυνάμεις όπως η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, η Ναπολεόντεια Γαλλία, η Ναζιστική Γερμανία, η Αυτοκρατορική Ιαπωνία, η Σοβιετική Ένωση και πλέον η Ρωσία, και φυσικά οι Η.Π.Α., παντού και πάντα επεδείκνυαν την ισχύ τους, προσπαθώντας να αποκομίσουν μια ηγετική θέση στις διεθνείς σχέσεις. Με μέσα όπως η διπλωματία και φυσικά ο πόλεμος, πάλευαν και παλεύουν για να κάνουν κουμάντο. Και στο υπόβαθρο όλων αυτών μια οικονομικο-πολιτικο-στρατιωτική ελίτ να τρίβει τα χέρια της. Να βλέπει ή να προκαλεί το κυνήγι αυτό της ισχύος και να απολαμβάνει όλα τα οφέλη (δεν είναι και πολλά, χρήμα και εξουσία, ο αειθαλής αυτός σκοπός ζωής των αρπακτικών).

Πώς κολλάνε όμως η Ελλάδα και η Τουρκία σε όλα αυτά; Ως ελάσσονες δυνάμεις, που δεν μπορούν ούτε να αναπτύξουν πυρηνική δύναμη ούτε να αιματοκυλήσουν τον πλανήτη, συμμετέχουν στο παιχνίδι αυτό προς όφελος των ιδίων αλλά και των ανωτέρων συμμάχων τους. Τώρα πως γίνεται οι χώρες να είναι σύμμαχες στα πλαίσια του ΝΑΤΟ αλλά παράλληλα η μια (ποια άραγε;) να προσπαθεί να εκφοβίσει (να ασκήσει μπούλινγκ επι το…ελληνικότερον) την άλλη παραμένει άλυτο(;) μυστήριο. Είναι όντως μυστήριο; Η Τουρκία προσπαθεί να παίξει το παιχνίδι της πολιτικής της ισχύος, να δείξει δηλαδή σε Ελλάδα και Διεθνή Λόμπι τη δύναμη της και να επιβάλλει εν τέλει το συμφέρον της (να πάρει δηλαδή κάνα πέντε-έξι ελληνικά νησιά, να επεκτείνει τα θαλάσσια σύνορά της, να επεκτείνει την ΑΟΖ που της αναλογεί κ.λ.π.). Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τη συνταγματική παγίωση του σουλτανικού τρόπου διακυβέρνησης του νυν προέδρου, αναμένεται, σύμφωνα με τις τουρκικές φιλοδοξίες, να δώσουν στη χώρα τη θέση του ρυθμιστή της κατάστασης στη Μέση Ανατολή.

Η Ελλάδα από την άλλη, όντας καταδικασμένη από τις διεθνείς συγκυρίες αλλά και από τα δικά της λάθη να είναι υποχείριο των ‘‘συμμάχων’’ της, περιορίζεται σε θέση παρατηρητή και προσπαθεί μέσω κάποιων ικανών στρατιωτικών στελεχών να σώσει οτιδήποτε και αν σώζεται. Καταδικασμένη κατά πολλούς, αλλά ευλογημένη κατ’ εμέ, να παίζει το παιχνίδι της άμυνας, περιμένει να δει πως θα εξελιχθούν τα πράγματα στο άμεσο μέλλον.

Τι παίζει όμως να γίνει στο άμεσο μέλλον; Εδώ ξεκινά το παιχνίδι των πιθανοτήτων. Σύμφωνα με το δόγμα του επιθετικού ρεαλισμού που εισηγήθηκε ο Αμερικανός Διεθνολόγος J.J.Mearsheimer (και σύμφωνα με το οποίο οι μεγάλες δυνάμεις επιδιώκουν την ηγεμονία μέσω ισχύος πάντα και παντού, με τις υποδεέστερες δυνάμεις να είναι αναγκασμένες να συμμορφώνονται), τα ισχυρά κράτη θα συνεχίσουν αυτόν τον φαινομενικά ατέρμονο ανταγωνισμό για ισχύ μέχρις ότου κάποιο επικρατήσει (χλωμό). Χώρες όπως η Τουρκία, δηλαδή μικρότερες δυνάμεις που προσπαθούν να μπουν στο παιχνίδι της ισχύος, έχουν δύο πιθανές καταλήξεις. Αφενός, αν κινηθούν με στρατηγικά, με ψύχραιμα βήματα, ίσως καταφέρουν να αποκομίσουν οφέλη με τη σύμφωνη -πάντα- γνώμη των μεγάλων δυνάμεων. Αφετέρου, και αυτό συμβαίνει (τουλάχιστον με βάση την προσωπική μου άποψη) όσον αφορά την Τουρκία, αν κινηθούν αλαζονικά και ανοίξουν πολλά μέτωπα έντασης, όχι μόνο δεν θα κερδίσουν κάτι, άλλα ίσως χάσουν και τα κεκτημένα. Αν πας για τα πολλά χάνεις και τα λίγα, που λέει και ο λαός.

Αυτό δε σημαίνει ότι ως χώρα θα πάψουμε να επαγρυπνούμε για την εθνική μας ασφάλεια και την εδαφική μας ακεραιότητα. Η Τουρκία θα συνεχίσει τις προκλήσεις μέχρι τελικής πτώσεως. Η Ρωσία και οι Η.Π.Α. θα συνεχίσουν να παριστάνουν το σκύλο με τη γάτα. Οι Ευρωπαϊκοί λαοί θα συνεχίσουν να ερίζουν για χρήμα, εξουσία και επιρροή. Και φυσικά λαοί όπως αυτοί της Αφρικής, της Ασίας και της Ν. Αμερικής θα συνεχίσουν να είναι τα θύματα της όλης κατάστασης.

Εμείς όμως οφείλουμε να κάνουμε το αδύνατο δυνατό για την πατρίδα μας. Σαφώς οι καιροί είναι δύσκολοι, η οικονομία (και η δική μας αλλά και όλου του κόσμου) καταρρέει, οι αξίες βάλλονται από παντού, οι πολιτικοί συνεχίζουν το θέατρο του παραλόγου. Δεν έχεις κουράγιο να παλέψεις για την πνευματική σου επιβίωση όταν δεν ξέρεις αν αύριο το παιδί σου θα έχει να φάει. Το αναγνωρίζουμε και το σεβόμαστε όλοι αυτό. Γι’ αυτό και πρέπει να βοηθάμε ο ένας τον άλλον. Να του δίνουμε κουράγιο και να προσφέρουμε ελεημοσύνη όπου μπορούμε. Δε θα αφήσουμε την πολιτική της ισχύος και το διεθνές ντόμινο που έπεται να μας εξασθενήσει! Ενωμένοι είμαστε δυνατοί!

Υ.Γ. Σε κάποιο σημείο του κειμένου κάνω λόγο για ‘‘ευλογημένη Ελλάδα’’, επειδή παίζει το παιχνίδι της άμυνας. Προς αποφυγή σύγχυσης, οφείλω να δώσω μια εξήγηση. Η Ελλάδα είναι ευλογημένη που δεν αναγκάζεται να κάνει επιθετικό πόλεμο. Και αυτό διότι δεν ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία των Ελλήνων, ως ανθρώπων πρωτίστως του πνεύματος και όχι της βίας. Σε πείσμα πολλών που μπορεί να μου πουν «Για ποιους (νεο)Έλληνες του πνεύματος μιλάς ρε φίλε;», πιστεύω πως βαθιά μέσα μας είναι καλά ριζωμένες έννοιες και αξίες όπως η ηθική και η δικαιοσύνη. Στο χέρι μας είναι να το αποδείξουμε, ποτέ δεν είναι αργά.

Πρώτη δημοσίευση, ηλεκτρονική εφημερίδα «Κοινωνείν», 2/2017

 

Θα χαρούμε να ακούσουμε τις σκέψεις σας

Αφήστε ένα σχόλιο

Το Ρωμαίικο
Logo

Ραδιόφωνο του Ρωμαίικου