Ο ΕΛΛΗΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ ΤΗΣ ΝΙΚΑΙΑΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ 1222-1254.
Τό ἄριστο παράδειγμα γιά τούς σημερινούς πολιτικούς. Προσέξτε ἐκεῖ ὅπου ἀναφέρει ὅτι δημιούργησε ΕΘΝΙΚΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ, καί δέν ἐδέχθη ΕΙΣΑΓΟΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ, ἐνῶ ἐδῶ τώρα οἱ ἄχρηστοι οἱ σημερινοί πολιτικοί στήν χώρα μας παίρνουν κάθε εἰσαγόμενο, ὅπως: κινέζικα ροῦχα, τρόφιμα, ἱδρύονται κινέζικα μαγαζιά, πώληση λιμανιῶν καί ὀργανισμῶν δημόσιων καί ἰδιωτικῶν στούς ξένους, εἰσαγωγή ἐργατῶν-λαθρομεταναστῶν, κλπ. χωρίς νά ἀναπτύξουν ἐθνικές ἐπιχειρήσεις μέ Ἕλληνες ἐργαζόμενους γιά ὅλα αὐτά τά καταναλωτικά ἀγαθά.
Ὁ Ἰωάννης Γ’ Δοῦκας Βατάτζης (Διδυμότειχο 1193 – Νυμφαίο 3 Νοεμβρίου 1254) ἦταν ὁ δεύτερος αὐτοκράτορας τῆς Νικαίας (1222-1254), διάδοχος καί γαμπρός τοῦ Θεοδώρου Α’ Λάσκαρη. Συνετός κυβερνήτης καί ἱκανός στρατιωτικός, ὑπῆρξε συνεχιστής τοῦ ἔργου τοῦ προκατόχου του πετυχαίνοντας νά ὑπερδιπλάσιοι τίς κτήσεις πού παρέλαβε καί νά ἀνορθώσει κοινωνικά καί οἰκονομικά τό κράτος, θέτοντας τίς βάσεις γιά τήν ἀνακατάληψη τῆς Κωνσταντινούπολης. Ἡ τριανταδιάχρονη βασιλεία του χαρακτηρίζεται ἀπό συνεχῆ πρόοδο σέ ὅλους τούς τομεῖς τῆς ζωῆς τῆς ἐξόριστης αὐτοκρατορίας. Ἀρκετά χρόνια μετά τόν θάνατό του ἀναγνωρίστηκε ὡς Ἅγιος καί ἡ μνήμη του ἐτιμᾶτο μέ ἰδιαίτερη εὐλάβεια ἀπό τούς μικρασιατικούς πληθυσμούς μέχρι καί τίς ἀρχές τοῦ 20οὐ αἰώνα. Κατά τά διαλείμματα τῶν στρατειῶν αὐτοῦ ὁ Βατάτζης ἀφωσιώθη, μετ’ ἐπιφανοῦς ἐπιτυχίας εἰς τὴν οἰκονομικήν ἀνάπτυξιν τῆς αὐτοκρατορίας. Ὑπό τὴν πατριαρχικήν αὐτοῦ διοίκησιν ἡ χώρα ἀπήλαυσε, μεγάλης ὑλικῆς εὐημερίας. Ὑπῆρξεν οἰκονόμος οὕτως ἐξαίρετος, ὥστε τό προϊόν τῶν κτημάτων τοῦ στέμματος οὐ μόνον ἐπήρκει πρός συντήρησιν τῆς τραπέζης αὐτοῦ, ἀλλ’ἄφινεν εἰς αὐτόν καί περίσσευμα χάριν ἱδρύσεως νοσοκομείων, πτωχοκομείων καί γηροκομείων οὕτως, ὥστε μετά τάς ἡμέρας αὐτοῦ ἡ Νίκαια ἐλέγετο ἔχουσα φιλανθρωπικά ἱδρύματα καλύτερα πάσης ἄλλης πόλεως. Ἀφιέρωσε μεγίστην προσοχήν εἰς τὴν κτηνοτροφίαν κατά τὸ σύστημα νεωτέρων μοναρχῶν καί ἐπειράθη νὰ πείση τοὺς εὐπατρίδας νὰ ζῶσιν ἐκ τῶν ἰδίων κτημάτων διὰ πρακτικῆς αὐτῶν μισθώσεως. Τὸ κράτος τῶν Σελδσουκιδῶν εἶχεν ἀνάγκην προχείρου ἀγορᾶς χάριν προμηθείας θρεμμάτων καί σίτου ἕνεκα τῶν δηώσεων, ἂς εἶχον ἐπιφέρει ἐν ταῖς χώραις αὐτῶν οἱ Μογγόλοι, καί ἡ ζήτησις ἦτο οὕτω μεγάλη, ὥστε οἱ Ἕλληνες γαιοκτήμονες ἠδύναντο ἀπαιτῶσιν ὀνειρώδεις τιμᾶς διὰ τὰ προϊόντα αὐτῶν. Ἐκ τῶν χρημάτων τῶν κτηθέντων ἐκ τῆς πωλήσεως ὠῶν ἀπό τῶν αὐτοκρατορικῶν ὀρνιθοτροφείων ὁ αὐτοκράτωρ κατώρθωσεν ἐν χρόνω βραχεῖ ν’ ἀγοράση χάριν τῆς συζύγου πολυτελές στέμμα ἐκ μαργαριτῶν. Φυσικόν δὲ ἀποτέλεσμα τῆς καθολικῆς ἐκείνης εὐημερίας ὑπῆρξεν ἡ αὔξησις τῆς πολυτελείας, καί οἱ εὐπατρίδαι ἐδαπάνων τὸ χρῆμα αὐτῶν εἰς μεταξωτά ἐνδύματα ἐκ τῆς Ἰταλίας καί τῆς Ἀνατολῆς.
Ὁ αὐτοκράτωρ ἀποφάσισε νὰ περιστείλη τὴν περί τάς δαπάνας ἀμετρίαν τῶν ὑπηκόων καί συγχρόνως νὰ ἐνθαρρύνη ΕΘΝΙΚΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ἐπί ζημία τῶν ξένων, οἵτινες εἶχον ὠφεληθῆ ἐκ τῆς ὑπό τοῦ προκατόχου χορηγηθείσης ἀτελείας. Διά αὐτό ἀπηγόρευσεν εἰς αὐτούς νὰ φορῶσι ξένα προϊόντα ἢ νὰ καταναλίσκωσι ξένα ὑφάσματα ἐπί ποινή τῆς ἀπωλείας τοῦ κοινωνικοῦ αὐτῶν ἀξιώματος. Ἕλλην εὐπατρίδης ὤφειλε, καθ’ ἃ ἐκεῖνος ἐφρόνει νὰ φέρη ἐνδυμασίαν Ἑλληνικήν, ὅπερ δόγμα δέν ἐξετίμων πλέον οἱ συμπολίται αὐτοῦ. Ἐπέδειξε δὲ τὴν εἰλικρίνειαν αὐτοῦ συμμορφώσας τὸν ἴδιον ἑαυτοῦ οἶκον πρός τὸν νόμον, καί ἐπετίμησεν αὐστηρῶς τὸν υἱόν, ἄτε μεταβαίνοντα εἰς κυνηγέσια ἐν πλουσία μεταξωτή περιβολή, ὑπομνήσας αὐτόν, ὅτι τοιαύτη χλιδή ἦτο δυσάρμοστος πρός τὸν καθ’ ἡμέραν βίον τῶν Ἑλλήνων καί ὤφειλε νὰ ἐπιδεικνύεται μόνον ὁσάκις ἦτο ἀναγκαῖον νὰ καταπλαγῶσι ξένοι πρέσβεις ἐπί τῶ πλούτω τοῦ ἔθνους. Ἀντί νὰ διασπαθὴ τοὺς πόρους αὐτοῦ εἰς αὐλικάς πομπάς ἀφιέρωνε τὰ οὕτω σωζόμενα χρήματα εἰς τὴν αὔξησιν τῆς ἐθνικῆς ἀμύνης ἀπό τῶν Μογγόλων, ἱδρύσας κεντρικήν ἐν Μαγνησία καί σωρεύσας μεγάλα ποσὰ σίτου, ἐναποθηκευθέντος ἐν ἐσφραγισμένοις σιτοβολῶσι χάριν χρήσεως ἐν περιπτώσει ἐπιδρομῆς. Δία βραχέων, ἅπασαι αὐτοῦ αἳ οἰκονομικαί διατάξεις εἶχον πρακτικώτατον χαρακτήρα, κατέβαλε δὲ πᾶσαν προσπάθειαν, ὅπως παρεμποδίση τὸ ἀνατολικόν ἐλάττωμα τοῦ ναυσισμοῦ δημοσίων χρημάτων ὑπό τῶν διοικούντων τάς ἐπαρχίας δουκῶν καί ἡ νωθρότης ταμειακοῦ τινὸς ὑπαλλήλου ἐτιμωρήθη διὰ μαστιγώσεως οὕτως αὐστηρᾶς, ὥστε ὁ οὕτω τιμωρηθείς ἀπέθανον ἐξ αὐτῆς.Ἐπίσης, προσπάθησε τά μέγιστα, νά γίνει ἡ ἐπανόρθωση τῶν Ἐκκλησιῶν, δηλαδή νά ἀναγνωρίσει ἡ Δύση τό ὀρθό Δόγμα. Κατάφερε μάλιστα νά ἀποσταλοῦν πρέσβεις ἀπό τόν Πάπα Γρηγόριο Θ’ καί νά ἀρχίσει διάλογος, προεξάρχοντος ἀπό τή δική μας πλευρά του τότε Πατριάρχου Γερμανοῦ τοῦ νέου. Ὁ Ἰωάννης θά κατάφερνε τότε τό εὐχόμενο, ἀλλά δυστυχῶς οἱ Δυτικοί δέν θέλησαν στό τέλος νά ἀφαιρέσουν τήν ἀνορθόδοξη προσθήκη ἀπό τό Σύμβολο τῆς Ὀρθῆς Πίστεως, δηλαδή τό “καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ ἐκπορευόμενον”. Ὁ Βατάτζης, ὑπῆρξε ὁ προστάτης καί συμπαραστάτης τῆς ἀγροτικῆς καί ἀστικῆς τάξης καί ἐπιδίωκε διαρκῶς τήν ἄνοδο τοῦ βιοτικοῦ ἐπιπέδου κυρίως τῶν γεωργῶν καί κτηνοτρόφων, ἀφοῦ γιά νά τούς βοηθήσει ἔκανε μεγάλη ἀπογραφή (κάτι σάν Ἐθνικό Κτηματολόγιο) καί ἐπίταξε κατόπιν
τεμάχια γῆς ἀπό τούς μεγαλοκτήμονες καί τούς ἀριστοκράτες καί τά διένειμε σέ ὅλους τούς φτωχούς ὑπηκόους του, ὥστε νά ζοῦν ἄνετα καί ἀνθρώπινα! Στάθηκε ἀληθινός “πατέρας τῶν Ἑλλήνων”, πατάσσοντας μέ κάθε τρόπο τήν ἐκμετάλλευση τοῦ λαοῦ, νοιώθοντας κάθε λεπτό ὄχι σάν ἁπλός βασιλιάς, ἀλλά ὡς ταγμένος ἀπό τό Θεό νά βοηθάει τό λαό του καί τούς ἀδικουμένους! Ἔλαβε ἀκόμη καί μέτρα οἰκονομίας τέτοια, πού ἀπαγόρευαν τή σπατάλη τοῦ δημοσίου καί τοῦ ἰδιωτικοῦ πλούτου, ἐνῶ ἵδρυσε φιλανθρωπικούς καί εὐκτήριους οἴκους, πτωχοκομεῖα, νοσοκομεῖα, γηροκομεῖα, βιβλιοθῆ-κες, ἔχτισε Ναούς καί βοήθησε ἀποφασιστικά τά Μοναστήρια μας. Μάλιστα τέτοια ἦταν ἡ πολιτική ποιότητά του, πού ὅταν κάποτε συνάντησε τό γιό του Θεόδωρο στό κυνήγι νά φορά πολυτελή ροῦχα, ἀρνήθηκε νά τόν χαιρετήσει! Καί ὅταν τό παιδί του τόν ρώτησε σέ τί εἶχε σφάλει, ὁ Ἰωάννης τοῦ ἀπάντησε ὅτι ἐκεῖνα τά μεταξωτά καί χρυσοϋφάντων πού φοροῦσε ἦταν ἀπό τό αἷμα τοῦ λαοῦ του καί πώς θά ἔπρεπε νά ξέρει ὅτι κάθε ἔξοδο, πρέπει νά γίνεται γιά τόν λαό. Ὁ πλοῦτος τῶν βασιλέων, ἔλεγε, ἀνήκει στό λαό! Ἡ πίστη του στό Θεό ἦταν πολύ μεγάλη καί τόν βοήθησε ἀποφασιστικά σέ κάθε του βῆμα, ὅπως καί τότε πού χρειάστηκε νά μονομαχήσει μέ τόν σκληρό Αζατίνη, Σουλτάνο τοῦ Ἰκονίου, πού συχνά πυκνά λεηλατοῦσε τίς πόλεις μας πού ἦταν κοντά στόν ποταμό Μαίανδρο. Ἄκουσε τότε νοερά θεία φωνή, πού τοῦ ἔλεγε: «Ὁ σταυρωθείς ἐγήγερται, ὁ μεγάλαυχος πέπτωκεν, ὁ καταπεσών καί συντριβείς ἀνώρθωται» καί πῆρε εὐθύς τέτοια δύναμη, ὥστε ὅρμησε καί κατανίκησε τόν τρομερό Σουλτάνο! Ποτέ ὁ Ἰωάννης Βατάτζης δέν ἔβγαζε ἀπό τό νοῦ του τό μεγάλο ποθούμενο, τήν ἀνάκτηση τῆς Κωνσταντινουπόλεως καί τήν ἀνασύσταση τῆς Ἑλληνοχριστιανικῆς Αὐτοκρατορίας. Γι’ αὐτό ἐργάστηκε καί πρός τήν κατεύθυνση αὐτή μέ ὅλη τή δύναμη τῆς ψυχῆς του. Σώφρων, συνετός καί προνοητικός στήν πολιτική του, ἄν καί εἶχε ἐκλέξει ἱκανώτατους στρατηγούς, ἐπιδίωκε τήν ἀποφυγή τῶν μαχῶν. Γνώριζε νά μήν ἀναλαμβάνει τίποτε πρίν τό προπαρασκευάσει κατάλληλα, ἐνῶ εἶχε βαθιά εὐσέβεια καί ἔδειχνε σεβασμό καί στόν πιό ἁπλοϊκό μοναχό. Ὁ λαός τόν ὑπεραγαποῦσε καί ἡ Ἐκκλησία προσευχόταν μέ χαρά γιά αὐτόν!- Τό τιμίῳ σῶμα του εὐσεβεστάτου, δίκαιου, γενναίου καί ἐλεήμονος βασιλέα, ἐνταφιάστηκε σέ ἕνα Μοναστήρι πού εἶχε κτίσει ὁ ἴδιος καί τό εἶχε ὀνομάσει Σώσανδρα, ἐνῶ ἀργότερα διά θαυμαστής ἀποκαλύψεως ὁ ἴδιος ὁ Ἰωάννης, ἐζήτησε νά μετακομισθεῖσι τό λείψανό του στή Μαγνησία (τῆς Μικράς Ἀσίας). Ὅταν ὅμως πῆγαν νά ἀνοίξουν τόν τάφο γιά νά ἐκτελέσουν τῆ μετακομιδή, ἀντί νά βγάλει ἡ γνωστή δυσωδία, μιᾷ γλυκιά εὐωδία ἁπλώθηκε τριγύρω, σάν νά εἶχε ἀνθίσει ἀπότομα κῆπος ἀρωματικός! Ἀλλά δέν ἦταν μονάχα αὐτό. Ὁ νεκρός φαινόταν σάν νά κάθεται ἐπί βασιλικοῦ θρόνου, χωρίς νά ἔχει καμμιά μελανότητα, καμμιά δυσωδία, κανένα ἀπολύτως σημεῖο πού νά φανέρωνε πῶς ἦταν νεκρός!!! ΕΠΤΑ ΧΡΟΝΙΑ, ἦταν μέσα στόν τάφο καί τό χρῶμα του σώματός του ἦταν ὅπως κάθε φυσιολογικοῦ ἐν ζωή ἀνθρώπου! Ὁμοίαζε πραγματικά σάν ἕνας ὁλοζώντανος, ἀλλά ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ!!! Καί μάλιστα καί αὐτά ἀκόμη τά ροῦχα του ἐπίσης εἶχαν διατηρηθεῖσα ἐπί ἑπτά χρόνια ἀδιάφθορα καί ἔμοιαζαν σάν νά εἶχαν μόλις ραφτῆ!!! Γιατί ἔτσι ἀντιδοξάζει ὁ Θεός ἐκείνους πού Τόν δοξάζουσιν στῇ γῆ!
Μάλιστα ἀπό τότε τό τίμιο λείψανο του Ἁγίου βασιλέως Ἰωάννῃ Δοῦκα Βατάτζη του Ἐλεήμονος ἔδωσε πάμπολλα θαύματα, ἰατρεύοντας θαυματουργικά Χάρητι Θεοῦ ἀσθένειες, διώκοντας δαίμονες καί θεραπεύοντας ἕνα σωρό πάθη, μέ τήν κατοικοῦσα ἐν αὐτῷ Χάρη του Ἁγίου Πνεύματος!
Επιμέλεια, Λάζαρος Αραβανής, ερευνητής
