Τα θέματα δεν είναι καινούρια, ούτε ο σχετικός διάλογος, αν και συνήθως ξεκινούσε ως ένας αγώνας των προοδευτικών να εκσυχρονίσουν την παιδεία έναντι των συντηρητικών που, κατά τους πρώτους, την κρατούσαν δέσμια αρτηριοσκληρωτικών αντιλήψεων[1].
Οι προοδευτικοί, ως γνωστόν, απειλούν ή απλά υπόσχονται να αλλάξουν τα πάντα γιατί έτσι καταξιώνουν την υπεροχή τους έναντι των συντηρητικών και παίρνουν ψήφους! Οι οποίοι όμως τα βρίσκουν όλα καλά και τ’ αφήνουν σχεδόν ως έχουν[2] Ικανοποιούν έτσι τους ήσυχους, βολεμένους, στείρους ψηφοφόρους τους. Τα κόμματα και ο μηχανισμός συμφερόντων τους πάνε μπροστά κι ακολουθούν οι οπαδοί με τα συναισθήματα και σημαιάκια, χωρίς σκέψη δική τους και χωρίς θέληση, με τις ελπίδες τους, που κάθε τόσο διαψεύδονται. «Τα κόμματα κομματιάζουν την Ελλάδα μας!» βροντοφώναξε κάποτε ο Μακρυγιάννης. Πού ‘ναι οι Έλληνες για να τη γλιτώσουν;!
Χαρακτηριστικό παράδειγμα από την ιστορία αυτή της ιδεολογόπληκτης διελκυστίνδας «προοδευτικών – συντηρητικών» έστω η εξής: Ο Κ. Καραμανλής διαπιστώνει το 1957 ότι ο νόμος της παιδείας μας είναι του 1911, 1929 και πρέπει να αλλάξει. Δημιουργεί επιτροπή προσωπικοτήτων – όπου και οι Παπανούτσος και Τσιριντάνης», η οποία τελικά τυπώνει τα «Πορίσματα για την Παιδεία», που όμως, μπήκαν στο χρονοντούλαπο! Αναιτιολόγητα δεν εφαρμόστηκε. Ο Παπανούτσος κάνει – μαζί με τον Γ. Παπανδρέου – την πρώτη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση το 1964 – 1965, με θριαμβευτική υποδοχή από τον «προοδευτικό» τύπο: Συσσίτια στα σχολεία, δωρεάν παιδεία, ιδρύεται το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, κατάργηση της βαθμολογίας των μαθητών και του θεσμού των Επιθεωρητών, κατάργηση των «ελίτ» πρότυπων σχολείων, ανωτεροποίηση των μέσων σχολών, επαγγελματικός προσανατολισμός, υποχρεωτική 9ετής εκπαίδευση, κ.λ.π. Ποια η αιτιολογική βάση ή η υποδομή γι΄αυτά; Είτε εφαρμόστηκαν, είτε μόνο θεσμοθετήθηκαν και δεν πρόλαβαν να υλοποιηθούν;
Μέσα σ’ ένα χρόνο ο Γ. Παπανδρέου χρειάστηκε να υπενθυμίσει στους μαθητές: «Είπαμε δωρεάν παιδεία, όχι όμως και δωρεάν αμάθεια!». Τρία βιβλία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ύστερα από θόρυβο του Τύπου, και πόρισμα επιτροπής Καθηγητών, πήγαν για πολτοποίηση. Ο σχετικός επίλογος σε διάλογο του Οικονομικού για την Παιδεία είχε τίτλο «Ολέθρια η μεταρρύθμιση Παπανούτσου;» (Στ. Ρόζου, στον Οικονομικό 1.9.1995).
Ποιος φταίει άραγε; Οι προοδευτικοί ή οι συντηρητικοί; Απαντάει ο …. Καφάβης: «Κι οι δυο το ίδιο βλάπτουν τη Συρία!».
Ίσως αυτή η ρεαλιστική απάντηση μας βγάζει από το αδιέξοδο. Δίνεται άλλως τε από τα πράγματα, ιδίως τις τόσες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, τα τόσα offset βιβλία, τα τόσο ωραία σχολεία, τις τόσες δομές και τα συστήματα. Αποτέλεσμα ένα ωραίο τίποτα με μπόλικο καθόλου», όπως χαρακτηριστικά βάφτισε την παιδεία μας ο Σαράντος Καργάκος. Που επαλήθευσε αργότερα και η διεθνής ποιοτική αξιολόγηγή της με πρώτη την «παιδεία της δημιουργικότητας» της Φιλανδίας.
Ποιος πλέον ενθουσιάζεται όταν ακούει μεταρρυθμίσεις στην παιδείας μας; Ούτε αυτοί που νοσταλγούν την μαθητική ποδιά, ούτε αυτοί που εισήγαγαν τα μοντελάκια στο σχολείο έχουν τη φώτιση να δημιουργήσουν, να φέρουν την ανανέωση στο χώρο της Παιδείας. Ούτε οι άτολμοι «παραδοσιακοί» ούτε οι σκοπιμοθήρες του προοδευτισμού ή μοντερνισμού.
Μόνο ένα σύστημα ειλικρίνειας μπορεί να κυβερνήσει τον πολιτισμό και ν’ ανανεώσει την παιδεία μας. Κι αυτό οδηγεί στον ευθύ κι ελεύθερο – με συνέπεια – διάλογο, μακριά από ιδεολογίες και δογματισμούς. Στην ρεαλιστική πολιτική, που λειτουργεί βασισμένη στις Αξίες – όπου και η Επιστήμη – και στον άνθρωπο.
Α΄ Μάθημα θρησκευτικών
Ποιος είναι ικανοποιημένος από τα θρησκευτικά στο σχολείο; Να καταργηθούν λοιπόν ή ν’ αλλάξουν; Ποιος είναι ικανοποιημένος από τη δημοκρατία μας – της αδικίας, της αδιαφάνειας, της διαφθοράς και διαπλοκής; Ποιος όμως προτείνει την κατάργησή της; Την ανανέωσή της προτείνουν πολλοί και κάποιοι με πολλούς πρόσφορους και δοκιμασμένους τρόπους, που όμως οι πολιτικάντες απωθούν. Το ίδιο και το μάθημα των θρησκευτικών. Μπορεί ν’ ανανεωθεί και σχετικές σοβαρές προτάσεις έχουν γίνει. Ας τις λάβουμε υπ’ όψη πριν προχωρήσουμε στην εφαρμογή.
Θα βοηθηθούμε αν θυμηθούμε τον λατίνο συγγραφέα Τερτυλλιανό: “Anima naturaliter christiana!” Η ανθρώπινη ψυχή είναι φύσει χριστιανική[3]. Σ’ αυτή την ψυχή μίλησε ανθρώπινα, με παραβολές, ο Ιησούς, κι έγινε κατανοητός και θαυμαστός, ιδίως από τον αγράμματο λαό. Αν αυτή τη γλώσσα μιλούσαν οι θεολόγοι στα σχολεία μας! Γλώσσα φυσική, ελεύθερη, αγάπης, αλήθειας, δικαιοσύνης. Αγώνα, ανανέωσης. Όχι επιτηδευμένη, φοβισμένη, τυποκρατική, δογματική, απάθεια για τα ανόσια κι άδικα που συμβαίνουν γύρω μας. Χωρίς ένα «ουαί υμίν» για τους τόσους Υποκριτές και Φαρισαίους που ανενόχλητοι δρουν δίπλα μας με όλες τις ειδικότητες και όλα τα καμουφλάζ «σαν και δήθεν».
Θαυμάσια σχετικά βιβλία, με γνώση κι έμπνευση γραμμένα θα μπορούσαν, εν προκειμένω να βοηθήσουν ουσιαστικά σε όλες τις ηλικίες των παιδιών.
«Η ζωή του Κυρίου» του Ντίκενς, «Η ζωή του Χριστού» της Π.Σ. Δέλτα, «Η ιστορία του Χριστού» του Παπίνι, «ο Κύριος» του Γκουαρντίνι. Εκτός πολλά άλλα, που δεν έχουν κάποια ένδειξη αλλά είναι «φύσει χριστιανικά», όπως η ψυχή του ανθρώπου γι’ αυτό και διαχρονικής αξίας.
Χρειάζονται φωτισμένοι δάσκαλοι γι’ αυτό, επισημαίνει, παρενθετικά, η καθηγήτρια κ. Μερόπη Σπυροπούλου[4], ενώ η προϋπόθεση αυτή είναι πρώτη, κύρια και καίρια:
«Θέλετε παιδεία; Δώστε μας υποδείγματα!, είναι τίτλος άρθρου σοφού καθηγητή[5]. Ποια η προσπάθεια των φορέων της πίστης προς αυτή την κατεύθυνση μεγαλείου του ανέφικτου αντί της μιζέριας του εφικτού, κατά την έκφραση της κ. Σπυροπούλου; Να δημιουργήσουν σωστούς φωτισμένους δάσκαλους, ελεύθερους, δημιουργικούς για να μεταδώσουν το φως από την Παραβολή του Ασώτου; Όλο το νόημα σοφίας της Φύσης από την προτροπή του Ιησού «Καταμάθετε από τα κρίνα του αγρού πως αυξάνει» μέσα από τη λάσπη; Ή το αγωνιστικό μήνυμά Του προς τα έθνη: «Ιδού οι χώρες λευκές εισί προς θερισμόν ήδη…»
Υπάρχουν τέτοιοι δάσκαλοι της ανιδιοτελούς προσφοράς, του μεγαλείου της θυσίας, (4) της πύρινης αλήθειας σ’ έναν κόσμο υποκρισίας και φαρισαϊσμού; Τότε μην φοβάστε ούτε για την Ορθοδοξία του αγώνα και της θυσίας, ούτε για το μάθημα των θρησκευτικών. Είναι χρήσιμο γιατί μιλάει στην «φύσει χριστιανική ψυχή» του κάθε ανθρώπου.
Κι ο Έλληνας με την ελληνική παιδεία «σκέπτεται ειλικρινά και μιλάει ελεύθερα» και την μεταδίδει, με την ακτινοβολούσα ανθρωπιά του, και στις λοιπές ψυχές, όπως έκανε ανά τους αιώνες. «….Ανάμεσά τους ήταν κάποιοι Έλληνες για να ζητήσουν τον Ιησού και να τον προσκυνήσουν…» «Όταν το έμαθε ο Ιησούς είπε: «Ήρθε η ώρα να δοξασθεί ο υιός του ανθρώπου» (Ιωαν. ιβ: 12)».
«Βάλτε στην ψυχή σας την Ελλάδα και θα νοιώσετε κάθε είδους μεγαλείο…» Γι’ αυτό και τον αφελληνισμό του σχολείου μας έβαλαν πρώτο στόχο οι «μεταρρυθμίσεις» προοδευτικών και συντηριτικών. Αν δεν το νοιώσουμε αυτό καλά μέσα μας, θα διαιωνίζεται και θα βαθαίνει το πρόβλημα της αναγέννησης της παιδείας μας.
Β΄ Σεξουαλική αγωγή στα σχολεία
Εφαρμόστηκαν τα μαθήματα αυτά σε διάφορες χώρες. Εξ αυτών στη Δανία και Σουηδία τα αποτελέσματα ήταν απρόσμενα αρνητικά. Ξεχάστηκε ότι αυξήθηκε εντυπωσιακά ή εγκληματικότητα των ανηλίκων σ’ αυτές τις χώρες, ύστερα από αυτό το πείραμα;
Η βιολογική λειτουργία του σεξ δεν είναι απομονωμένη περιοχή αγωγής του ανθρώπου αλλά μετέχει της συναισθηματικής – ψυχολογικής και της ηθικής – πνευματικής λειτουργίας του και της αντίστοιχης αγωγής.
Είναι επομένως μεγάλο λάθος η ξεχωριστή, ανόητη αντιμετώπιση του σεξ, άσχετα από την όλη αγωγή του παιδιού και του νέου ανθρώπου. Και τ’ αποτέλεσμα εύλογα θα είναι, όπως και σε άλλες χώρες αρνητικά.
Μελέτες επιφανών επιστημόνων, γιατρών, ψυχίατρων, φιλόσοφων έχουν δημοσιευθεί και η πλούσια βιβλιογραφία υπάρχει και σε δύο σχετικά βιβλία: «ερωτική αγωγή» του Dr Rene Biot και «Η σεξουαλική αγωγή και ο νέος άνθρωπος» του Δρος Αρ. Ασπιώτη. Σε αυτά και στο βιβλίο. «Οι νέοι και το σεξ» της Marielene Leist διαπιστώνει κανείς την βαθμιαία, με λεπτότητα μύηση από τους γονείς του παιδιού και του νέου στον γενετήσιο κύκλο. Στο πρώτο ο DrRene Biot – στενός συνεργάτης του Alexis Carrel – ξεκινάει με το εκκλησιαστικό «Εις σάρκα μίαν», με «τον πλουτισμό του έρωτα με την προσφορά του σώματος». Τονίζει τις βλάβες από την έλλειψη σεξουαλικής αγωγής που καλύπτεται από την άσεβη κι ανεύθυνη «ενημέρωση» του δρόμου ή της τηλεόρασης. Και καταλήγει στο θρίαμβο της ενότητας, μέσα στη θεία αγάπη και την εμπιστοσύνη στο Θεό.
Οι κοινωνίες ανέκαθεν περιέβαλαν το γενετήσιο κύκλο με σχετικές ιεροτελεστίες ενηλικίωσης, γάμου, γέννησης ως μυστήρια της ζωής, ενώ μια σύγχρονη μητέρα συμβουλεύει το γιο της: «Να θυμάσαι το θαύμα ότι γεννήθηκες! Κι αν οι καιροί μας είναι ανίκανοι για ένα τέτοιο θαύμα, να θυμάσαι ότι τους καιρούς τους φτιάχνουν άνθρωποι κι άνθρωποι τους αλλάζουν».
Μέσα στη θαλπωρή της οικογένειας, όπου τελείται αυτό το θαύμα, βρίσκει το φυσικό κλίμα της και η σεξουαλική αγωγή του παιδιού κατά τις διάφορες φάσεις της ανάπτυξής του. Οι γονείς, πρέπει να είναι φροντίδα της πολιτείας. Η καθολική, ολόπλευρη μόρφωσή τους για να δώσουν σωστή αγωγή στα παιδιά τους κατά τις ανάγκες της ηλικίας τους και σε κάθε παιδί χωριστά. Η εξατομίκευση στην αγωγή επιτυγχάνεται από αυτούς που γνωρίζουν το παιδί, νοιάζονται γι αυτό, το φροντίζουν, το αγαπούν κι ονειρεύονται το μέλλον του.
Μήπως ένα σεμινάριο γονέων – σε κατάλληλη ατμόσφαιρα, από φωτισμένους ανθρώπους – θα ‘πρεπε να καθιερωθεί υποχρεωτικά πριν από την άδεια γάμου; Να συνειδητοποιήσουν την ευθύνη τους οι γονείς γνωρίζοντας τι σημαίνει «αγωγή του παιδιού»;
Πόσο φρόντισε η χριστιανική κουλτούρα για τη μόρφωση αυτών των γονέων; «Ο ευαγγελισμός», κλασσικό θεατρικό έργο του Πωλ Κλωντέλ, εμφανίζει δύο πιστούς γονείς, που ονειρεύονται ταξίδι προσκυνήματα στους Αγίους Τόπους, αλλά αγνοούν τη στοιχειώδη ψυχολογία των δύο κοριτσιών τους. Με την λανθασμένη παραδοσιακή αγωγή, της σύγκρισης του καλού – κακού, ενάρετου – αμαρτωλού, που διαστρέφει την «φύσει χριστιανική ψυχή του ανθρώπου», δημιουργούν μιαν «αγία» και μια φόνισσα της αδελφής της!
Ποια βιβλία αγωγής – ιδίως ερωτικής – έχουν στη βιβλιοθήκη τους οι χριστιανοί γονείς; Ή από σεμνότητα αποφεύγουν τέτοιους τίτλους; Όπως π.χ. «Αναζητώντας τον ιδανικό σύντροφο», «Ερωτική αγωγή» που κάποια διευθύντρια γυμνασίου από τον τίτλο και μόνον τα λογόκρινε ως ακατάλληλα…. Μη εννοώντας αυτό που είπε ο Κλήμης Αλεξανδρείας τον Β΄ αιώνα μ.Χ.» «Δεν θα πρεπε να ντρεπόμαστε να ονομάσουμε ό,τι ο Θεός δεν ντρέπεται να δημιουργήσει», και ότι χωρίς μόρφωση, ο νέος είναι ευάλωτος από κάθε κερδοσκοπική ή ιδεοληπτική μανιομόδα, που συνεχώς κι ελκυστικά, χωρίς να το εννοήσει, τον «μορφώνει» στον ευδαιμονισμό, την ηδονοθηρία, τον καταναλωτισμό, την ευτέλεια της όλης ζωής και του έρωτα. Γνωστή η κατάληξη. Οι γονείς αναθέτουν την αγωγή του παιδιού στην τηλεόραση και το διαδίκτυο.
Επομένως το να συζητάμε για το αν τα σχολικά βιβλία της σεξουαλικής αγωγής θα έχουν τα χιουμοριστικά σκίτσα του Ορνεράκη και τη σχολή των φυσιοκρατών και της τεχνικής του σεξ ή των συντηρητικών και πουριτανών, και να περιμένουμε το Υπουργείο να βρει ποιος όχι θα μυήσει αλλά θα μιλήσει στα παιδιά, είναι μάλλον ανεδαφικό.
Στην αισθησιακή ατμόσφαιρα που ζούμε, τα παιδιά, (τα πιο ζωηρά κι αθυρόστομα στην αρχή), θα δώσουν τον τόνο και θα δημιουργήσουν την ατμόσφαιρα της πλάκας και του χαβαλέ. Δεν χρειάζεται πολλή φαντασία για να σκεφθεί κανείς τις κωμικοτραγικές εικόνες επίδειξης, σύγκρισης, σχολίων και καλαμπουριών, όπου θα βουλιάξει κάθε ίχνος αυτοσεβασμού κι αξιοπρέπειας. Από την λεπτότητα και την εξατομίκευση στη μαζοποιημένη ευτέλεια…. Όπου άλλως τε η δημόσια διοίκηση δεκαετίες τώρα μας έχει συνηθίσει σε όλους τους τομείς. Λίγη προσγείωση – μαζί και ειλικρίνεια – δεν βλάπτει!…
[1] «Η εκκλησία καταδυναστεύει τη ζωή μας»: Δημήτρη Τσάτσου, συνταγματολόγου. Συνέντευξη του στην Κ. Ελευθεροτυπία της 22.1.1985
[2] «Συντηρητικοί και προοδευτικοί» Α. Τσιριντάνη. «Για να επιζήσει η Δημοκρατία» σελ. 181.
[3] «Για μια πορεία με επίγνωση» Α. Ν. Τσιριντάντη, σελ. 109 – 113: «….2000 χρόνων ιστορία και η σημερινή πραγματικότητα μας προβάλλει τόσους και τόσους «χριστιανούς», που η ζωή τους κάθε άλλο παρά βεβαιώνει τη μαρτυρία του Τερτυλλιανού».
[4] «Για το μάθημα των θρησκευτικών» της κ. Μερόπης Σπυροπούλου «ο Κόσμος της Ελληνίδος» 6/2009, σελ. 170.
[5] «Ο ανθρωπισμός» Β΄ σελ. 20 – Α. Τσιριντάνη.
