Ο φυσικός κήπος ως εργόχειρο υγιεινής διατροφής και επιβίωσης. Από τον αγρό στο αγρο-οικοσύστημα
Δρ. Ζώης Δ. Ζαρταλούδης, Γεωπόνος
Εισαγωγή
Η σημερινή διατροφή του ανθρώπου, ο οποίος παράγει τρόφιμα καλλιεργώντας μεγάλες εκτάσεις μονοκαλλιεργειών, όπου αναγκαστικά για την προστασία τους χρησιμοποιεί πολλές χημικές ουσίες (φυτοφάρμακα) είναι αρκετά αφύσικη. Εάν προσθέσουμε και τις σύγχρονες τάσεις στις διατροφικές συνήθειες όπου επικρατούν η ζάχαρη, τα λιπαρά, το κόκκινο κρέας, το αλάτι, το λευκό αλεύρι, το αλκοόλ αλλά και ο τρόπος διαβίωσης, κυρίως στα αστικά κέντρα, με καθιστική ζωή και άγχος που καταλήγουν στην κοιλιακή παχυσαρκία, έχουμε μια εικόνα της «υγείας» του σύγχρονου ανθρώπου. Η έντονη επιθυμία για γλυκό, επεξεργασμένους υδατάνθρακες και η κρεατοφαγία σχετίζεται με την αύξηση του βάρους και την εναπόθεση λίπους στην κοιλιακή χώρα (κοιλιακή παχυσαρκία).
Αντιθέτως τα λαχανικά, τα άγρια χόρτα, τα όσπρια, τα φρούτα, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι, η άσκηση και η διατήρηση κανονικού βάρους μπορούν να πετύχουν καλύτερη υγεία. Η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και ξηρών καρπών, που περιέχουν φυτικές ίνες και πολλές προστατευτικές ουσίες οι οποίες είναι αντικαρκινικές αντιφλεγμονώδεις, αντιδιαβητικές και αντιοξειδωτικές καταπολεμούν το κυτταρικό στρες και αποτοξινώνουν τον οργανισμό.
Ένα παράδειγμα φυσικής τροφής με θαυμάσιες ιδιότητες είναι το λεμόνι. Όλα τα μέρη του είναι ωφέλιμα. Ο φυσικός χυμός λεμονιού χωρίς συντηρητικά είναι ασπίδα για την υγεία. Έχει αντικαρκινικές ιδιότητες και επιπλέον θεωρείται αντιμικροβιακός παράγοντας ευρέος φάσματος, αντισηπτικό, ρυθμιστής της υψηλής αρτηριακής πίεσης, αντικαταθλιπτικό και καταπολεμά το άγχος και τις νευρικές διαταραχές (J.Robert, et al. , 1988, J.Robert, et al. , 2000). Εξαιρετικά ωφέλιμο είναι το λεμόνι επίσης σε όσους πάσχουν από αρθριτικά, ενώ σε σύντομο διάστημα βελτιώνεται η κατάσταση του αρρώστου που πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη και εφαρμόζει την λεμονοφαγία (Τ. Ευθυμιάδης).
Στο σύντομο αυτό άρθρο θα αναφερθούμε σε έναν κατάλογο φυτών κήπου που μπορούν να συνεργαστούν μεταξύ τους, καθώς και τους συνδυασμούς φυτών που θα πρέπει να αποφεύγουμε, ώστε να αποτελούν μια φυτοκοινωνία, ένα φυσικό αγροοικοσύστημα, που δεν θα έχει μεγάλη ανάγκη υποστήριξης και θα παράγει άριστα φυσικά προϊόντα.
Στοιχεία ενός φυσικού κήπου
Η φύτευση φυτών που συνεργάζονται είναι μια εμπειρική γνώση. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και την δική σας εμπειρία και τις συμβουλές άλλων κηπουρών για να επιτύχετε μια καλή φυτοκοινωνία στον κήπο σας. Μερικές φορές τα φυτά μπορεί να είναι χρήσιμα μεταξύ τους μόνο σε κάποιο στάδιο της ανάπτυξής τους. Ο αριθμός και η αναλογία των διαφορετικών φυτών που συγκαλλιεργούνται συχνά είναι ένας παράγοντας για τη συμβατότητά τους, και μερικές φορές τα φυτά κάνουν καλή συντροφιά μεταξύ τους χωρίς εμφανή λόγο.
Μερικά φυτά, ειδικά κάποια βότανα, δρούν ως εντομοαπωθητικά, προκαλώντας σύγχυση στα έντομα με τις ισχυρές μυρωδιές τους και καλύπτοντας την οσμή αναγνώρισης των φυτών ξενιστών των εντόμων. Π.χ. φυτά Άνηθου και βασιλικού που φυτεύτηκαν στις γραμμές της τομάτας προστατεύουν τις τομάτες από έντομα εχθρούς και το φασκόμηλο προστατεύει την καλλιέργεια του λάχανου από σκουλήκια (προνύμφες πιερίδος) που το τρώνε. Οί κατιφέδες είναι πολύτιμοι όταν καλλιεργούνται με οποιαδήποτε φυτά κήπων, γιατί απωθούν σκαθάρια, νηματώδεις, και άλλα ζωικά παράσιτα. Το Nepeta cataria, στα ελληνικά γλήχωμα το γαλεόφιλον απωθεί φυλλοφάγα έντομα.
Μια άλλη επιθυμητή ενέργεια είναι η πρόσκληση των ωφελίμων εντόμων και ακαρέων στον κήπο ώστε να προστατέψουν τα φυτά από τους εχθρούς τους. Π.χ., τα καρώτα, ο άνηθος και ο μαϊντανός προσελκύουν ωφέλιμα έντομα, αρπακτικά των εχθρών των φυτών και αράχνες.
Υπάρχουν όμως και φυτά που δεν ανέχεται το ένα την παρουσία του άλλου. Π.χ., Ενώ τα σκόρδα και τα κρεμμύδια απωθούν μια πληθώρα από παράσιτα και είναι εξαιρετικοί γείτονες για τα περισσότερα φυτά κήπων, παρουσία τους σταματά η ανάπτυξη των φασολιών και των μπιζελιών. Επίσης οι πατάτες και τα φασόλια αυξάνονται πολύ φτωχά εάν φυτευθούν κοντά σε ηλίανθους, και αν και το λάχανο και το κουνουπίδι είναι στενά συνδεδεμένα, δεν τους αρέσει καθόλου να βρίσκονται μαζί σε συγκαλλιέργεια.
Λίγα φρέσκα φύλλα δάφνης σε κάθε δοχείο αποθήκευσης φασολιών ή σιτηρών αποτρέπουν εντομολογικές προσβολές. Μπορούμε επίσης να σκορπίσουμε ένα μίγμα αποτρεπτικών φυτών στον κήπο ως φυσικό εντομοκτόνο. μια καλή σύνθεση είναι: φύλλα δάφνης, κόκκινο καυτερό πιπέρι (καγιέν) θηρανθεμίς (Tanacetum vulgare) και μέντας (Μentha piperita).
Θα υποθέτατε ότι το να διατηρήσετε έναν κήπο ζιζανίων δεν θα ήταν μια καλή ιδέα, αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Ορισμένα ζιζάνια τραβούν θρεπτικά συστατικά από βαθιά στο χώμα και τα φέρνουν κοντά στην επιφάνεια. Όταν τα ζιζάνια πεθαίνουν και αποσυντίθενται, οι θρεπτικές ουσίες είναι διαθέσιμες στο επιφανειακό χώμα και πιο εύκολα προσβάσιμες σε επιπολαιόριζα φυτά ( φυτά με επιφανειακές ρίζες) που καλλιεργούμε.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα παραδείγματα των παράξενων σχέσεων των φυτών των κήπων είναι η σχέση μεταξύ του ζιζάνιου της τσουκνίδας και διάφορων ειδών λαχανικών. Για λόγους που είναι ασαφείς, φυτά που καλλιεργούνται παρουσία τσουκνίδας εμφανίζουν εξαιρετική ζωτικότητα και ισχυρή άμυνα έναντι των εχθρών τους.
Ένα από τα κλειδιά για την επιτυχή φύτευση φυτοκοινωνιών είναι η παρατήρηση και η καταγραφή επιτυχημένων συνδυασμών φυτών στους κήπους.
Ο πιο κάτω κατάλογος φυτών που αλληλοϋποστηρίζονται, δείχνει ποια λαχανικά και φυτά υποστηρίζουν ή αναστέλλουν την ανάπτυξη άλλων φυτών ή/και απωθούν τα παράσιτά τους.
Αγγούρια (Cucumis sativus)
Πρέπει να φυτεύονται μαζί με φασόλια, λάχανο, καλαμπόκι, πρώιμες πατάτες, ραπανάκια, ηλίανθο.
Δεν πρέπει να φυτεύονται μαζί με όψιμες πατάτες
Τα ραπανάκια απωθούν τους εχθρούς της αγγουριάς. Η αγγουριά ευνοεί τις ασθένειες στις όψιμες πατάτες.
Άνηθο (Anethum graveolens)
Πρέπει να φυτεύεται κοντά σε μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, λάχανο, κουνουπίδι, αγγούρι, μαρούλι, κρεμμύδια
Δεν πρέπει να φυτεύεται μαζί με καρώτα.
Βελτιώνει τη γεύση και την ανάπτυξη των σταυρανθών φυτών (της οικογένειας του λαχάνου).
Artemisia absinthium (absinthium, absinthe wormwood, wormwood, common wormwood, green ginger ή grand wormwood)
Είναι ένα είδος της Artemisia ιθαγενές της ευκράτου ζώνης της Ευρασίας και Βορείου Αφρικής. Απομακρύνει τα ζώα από τον κήπο όταν φυτεύεται ως φράκτης. Είναι άριστο απωθητικό για τα περισσότερα έντομα. Μην φυτέψτε αψιθιά μαζί με τα μπιζέλια ή φασόλια. Ένα τσάι που γίνεται από την Artemisia απωθεί πεταλούδες, γυμνοσάλιαγκες, σαλιγκάρια, ψύλλους και άλλα έντομα αποτελεσματικά.
Achillea millefolium
Είναι γνωστή ως yarrow ή common yarrow, της οικογένειας Asteraceae. Έχει εντομοαπωθητικές ιδιότητες και είναι ένα άριστο φυσικό λίπασμα. Μια χούφτα φύλλα αχιλλέας όταν προστίθενται στο σωρό ενός κόμποστ επιταχύνει πραγματικά την κομποστοποίηση. Προσελκύει επίσης φυσικούς εχθρούς των εχθρών των φυτών (υμενόπτερα παρασιτοειδή και αρπακτικά κολεόπτερα, όπως οι πασχαλίτσες). Μπορεί να αυξήσει την περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο των βοτάνων με τα οποία συγκαλλιεργείται.
Βασιλικός (Ocimum basilicum)
Όταν φυτεύεται σε κήπους βελτιώνει τη γεύση και την ανάπτυξη των φυτών κήπου, κυρίως της τομάτας και του μαρουλιού. Απωθεί τους τετρανύχους και τα κουνούπια.
Γλυκάνισος (Pimpinella anisum)
Γλυκόριζο αρωματικό βότανο, καλός ξενιστής για παρασιτοειδή αφίδων (μικρά ωφέλιμα έντομα που σκοτώνουν αφίδες) και με εντομοαπωθητική δράση στις αφίδες. Απωθεί τα παράσιτα από τα κραμβολάχανα αποκρύπτοντας την οσμή τους. Βελτιώνει την ζωτικότητα κάθε φυτού που συγκαλλιεργείται με αυτό. Χρησιμοποιείται σε αλοιφές για την προστασία από τσιμπήματα και δαγκώματα εντόμων. Καλό είναι να φυτεύεται μαζί με κόλιανδρο (Coriandrum sativum).
Γογγύλι (Brassica rapa)
Πρέπει να φυτεύεται κοντά σε λάχανο μπιζέλι και κουνουπίδι.
Δεν πρέπει να φυτεύεται μαζί με μάραθο, πατάτες, τομάτες, αναρριχητικά φασόλια, κόκκινα ραπανάκια, ή άλλα βολβώδη λαχανικά.
Το γογγύλι ανταγωνίζεται τις τομάτες.
Το λάχανο ευνοείται επειδή τα γογγύλια διώχνουν τα παράσιτά του.
Δεντρολίβανο (Rosmarinus officinalis)
Μπορεί να φυτευθεί κοντά σε φασόλια, λάχανο, καρώτα
Απωθεί τους εχθρούς των φασολιών, του λαχάνου και την μύγα του καρώτου.
Εστραγκόν (Artemisia dracunculus)
Μπορεί να φυτευθεί μαζί με όλα τα φυτά κήπου
Βελτιώνει την γεύση και την ανάπτυξη των λαχανικών.
Zinnia: Είναι ένα γένος φυτών που περιλαμβάνει 20 είδη ετήσιων και πολυετών φυτών της οικογένειας Asteraceae. Οι ζίννιες προσελκύουν εχθρούς των αλευρωδών. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως φυτά παγίδες για τα ιαπωνικά σκαθάρια. Όλες οι ζίννιες προσελκύουν τις μέλισσες και άλλα έντομα επικονιαστές.
Ηλίανθοι (Helianthus annuus)
Μπορούν να φυτευτούν κοντά σε αγγουριές
Δεν πρέπει να φυτεύεται κοντά σε πατάτες
Μπορούν να παρέχουν την σκιά που αγαπούν τα αγγούρια.
Θυμάρι (Thymus vulgaris)
Μπορεί να φυτευθεί μαζί με όλα τα φυτά κήπου
Απωθεί τους εχθρούς του λαχάνου
Καλαμπόκι (Zea mays)
Πρέπει να φυτεύεται κοντά σε φασόλια, αγγούρια, πατάτες, πεπονοειδή, μπιζέλια, κολοκύθες.
Καρπούζι (Citrullus lanatus var. lanatus) οικογένεια Cucurbitaceae
Μπορεί να φυτευτεί ανάμεσα σε καλαμπόκι. Ακόμη με, νεροκάρδαμα, μπιζέλια, ηλίανθο, αγγούρια, κολοκύθια και ραπανάκια.
Το νεροκάρδαμο είναι εντομοαπωθητικό. Η ρίγανη παρέχει γενική φυτοπροστασία.
Καρώτο (Daucus carota)
Πρέπει να φυτεύεται μαζί με λάχανο, σχοινόπρασο, πρώιμες πατάτες, πράσα, μαρούλια, κρεμμύδια, μπιζέλια, ραπανάκια, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, λαγόχορτο, αρτεμισία.
Τα κρεμμύδια τα πράσα και η αψιθιά απωθούν τις μύγες του καρώτου
Κατιφέδες (Tagetes spp και Calendula officinalis)
Μπορεί να φυτευθεί μαζί με όλα τα φυτά κήπου.
Διεγείρει την ανάπτυξη των λαχανικών και απωθεί έντομα εχθρούς των φασολιών, τις αφίδες (μελίγκρες), εχθρούς της πατάτας, εχθρούς των κολοκυνθοειδών, τους νηματώδεις σκώληκες και πολλές προνύμφες (σκουλήκια) μυγών.
Κρεμμύδια (Allium cepa)
Μπορούν να φυτευτούν κοντά σε τεύτλα, σταυρανθή, καρώτα, χαμομήλι, μαρούλι.
Δεν πρέπει να φυτεύονται μαζί με φασόλια, μπιζέλια. Απωθούν περισσότερα παράσιτα, ειδικά τις προνύμφες των διπτέρων (σκουλήκια των μυγών).
Λάχανο (Brassica oleracea var. capitata) και κουνουπίδι (Brassica oleracea var. botrytis)
Πρέπει να φυτεύονται μαζί με μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, σέλινο, σέσκουλα, σπανάκι, τομάτες.
Δεν πρέπει να φυτεύονται μαζί με φράουλες.
Οι τομάτες και το σέλινο απωθούν τα σκουλήκια που βλάπτουν το λάχανο
Μαϊντανός (Petroselinum crispum)
Μπορεί να φυτευθεί κοντά σε καλαμπόκι, τριανταφυλλιές, τομάτες.
Μαντζουράνα (Origanum majorana)
Μπορεί να φυτευθεί μαζί με όλα τα φυτά κήπου.
Διεγείρει την ανάπτυξη των λαχανικών.
Μαρούλι (Lactuca sativa)
Πρέπει να φυτεύεται κοντά σε τεύτλα, καρώτα, σπανάκι, ραδίκια, φράουλες.
Δεν πρέπει να φυτεύεται μαζί με είδη της οικογένειας των σταυρανθών (του λαχάνου)
Μελιτζάνα (Solanum melongena)
Πρέπει να φυτεύεται κοντά σε φασολάκια, πιπεριές, πατάτες, τομάτες.
Τα φασολάκια απωθούν τον δορυφόρο της πατάτας.
Μπιζέλια (Pisum sativum)
Μπορούν να φυτευτούν κοντά σε φασόλια, καρώτα, καλαμπόκι, αγγούρια, πατάτες, ραπανάκια, γογγύλια.
Δεν πρέπει να φυτεύονται μαζί με σκόρδο, πράσα, κρεμμύδια, ασκαλώνια.
Μπρόκολο (Brassica oleracea var. italica) και
λαχανάκια Βρυξελλών (Brassica oleracea ομάδα Gemmifera)
Πρέπει να φυτεύονται μαζί με τεύτλα, φαγόπυρο, καλέντουλα, καρώτα, χαμομήλι, άνηθο, Ύσσωπο, κατιφέ, κρεμμύδια, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, νεροκάρδαμο, θυμάρι, αρτεμισία.
Δεν πρέπει να φυτεύονται μαζί με φράουλες.
Οι κατιφέδες και το νεροκάρδαμο είναι εντομοαπωθητικά.
Το πιο κοινό νεροκάρδαμο σε καλλιέργεια είναι ένα υβρίδιο των T. majus, T. minus και T. peltophorum. Συνήθως πολλαπλασιάζεται με σπόρο, είναι ετήσιο φυτό και υπάρχει σε ποικιλίες απλού και διπλού άνθους. Τα άνθη του είναι κρέμ, κίτρινα, πορτοκαλί και κόκκινα, μονόχρωμα ή ριγέ και συχνά με μια σκοτεινή κηλίδα στη βάση των πετάλων. Είναι ζωηρό και ηλιόφιλο φυτό. Ευδοκιμεί σε φτωχό χώμα και ξηρές συνθήκες, ενώ σε πλούσιο χώμα τείνει να παράγει περισσότερο φύλλωμα και λιγότερα λουλούδια. Μερικές ποικιλίες είναι θαμνώδεις ενώ άλλες αναρριχητικές. Είναι χρήσιμο για τη φύτευση σε φράχτες.
Νεροκάρδαμα (Νasturtium officinale)
Μπορούν να φυτευτούν κοντά σε μηλιές, φασόλια, σταυρανθή, καλλιέργειες θερμοκηπίου, πατάτες, κολοκύθες, ραπανάκια.
Απωθούν τις αφίδες, τους εχθρούς της πατάτας, της κολοκυθιάς, της φασολιάς και αντιμετωπίζουν τους αλευρώδεις σε θερμοκήπια.
Πατάτες (Solanum tuberosum)
Μπορούν να φυτευτούν κοντά σε Βασιλικό, φασόλια, σταυρανθή, καλαμπόκι, μελιτζάνα, λινάρι, κάνναβη, κατιφέ, μπιζέλια.
Δεν πρέπει να φυτεύονται κοντά σε μηλιές, σημύδα, κερασιές, αγγουριές, κολοκύθια, σμέουρα, ηλιάνθους, τομάτες, καρυδιές.
Η κάνναβη αποτρέπει την προσβολή από περονόσπορο (Phytophthora infestans). Ο βασιλικός αποτρέπει τους εχθρούς της πατάτας. Οι κατιφέδες (με το ριζικό σύστημα) αποτρέπουν προσβολές από νηματώδεις.
Πεπόνι (Cucumis melo)
Πρέπει να φυτεύεται μαζί με καλαμπόκι
Πιπεριές (Capsicum annuum)
Μπορούν να φυτευτούν κοντά σε Βασιλικό, καρώτα, μελιτζάνες, κρεμμύδια, μαϊντανό, τομάτες.
Δεν πρέπει να φυτεύονται μαζί με μάραθο, γογγύλι.
Ραπανάκια (Raphanus sativus)
Μπορούν να φυτευτούν κοντά σε σκαντζίκι, αγγούρια, μαρούλι, πεπόνια, μπιζέλια, νεροκάρδαμα, ριζώδη φυτά.
Δεν πρέπει να φυτεύονται κοντά σε ύσσωπο.
Τα ραπανάκια αποτρέπουν τους εχθρούς της αγγουριάς. Το σκαντζίκι κάνει τα ραπανάκια καυτερά. Το μαρούλι βοηθά στην ανάπτυξή τους. Τα νεροκάρδαμα βελτιώνουν την γεύση τους.
Ρίγανη (Origanum vulgare)
Μπορεί να φυτευθεί μαζί με όλα τα φυτά κήπου
Απωθεί πολλά είδη εντόμων
Σέσκουλο (Beta vulgaris)
Μπορεί να φυτευθεί κοντά σε, καθιστά φασόλια, κράμβη, κρεμμύδια
Δεν πρέπει να φυτεύεται κοντά σε αναρριχητικά φασόλια
Σκόρδο (Allium sativum)
Πρέπει να φυτεύεται κοντά σε λάχανο, οπωροφόρα δέντρα, τριανταφυλλιές, τομάτες.
Δεν πρέπει να φυτεύεται μαζί με μπιζέλια, φασόλια.
Απωθεί τα ιαπωνικά σκαθάρια (Popillia japonica) και τις αφίδες (μελίγκρες).
Λάδι από σκόρδο με ψεκασμό απωθεί την μύγα του κρεμμυδιού, τις αφίδες και κάποια λεπιδόπτερα (πεταλούδες). Ένα τσάι από σκόρδο βοηθά στην αντιμετώπιση των ασθενειών της πατάτας.
Σπανάκι (Spinacia oleracea)
Μπορεί να φυτευθεί κοντά σε σέλινο, κουνουπίδι, μελιτζάνα, φράουλες.
Σπαράγγι (Asparagus officinalis)
Μπορεί να φυτευτεί με φυτά της οικογένειας Asteraceae, άνηθο, κόλιανδρο, καρώτα, τομάτες, μαϊντανό, βασιλικό, σύμφυτο (Symphytum officinale )και κατιφέδες.
Να αποφεύγεται η συγκαλλέργεια με κρεμμύδια, σκόρδο και πατάτες.
Σχοινόπρασο (Allium schoenoprasum)
Πρέπει να φυτεύεται κοντά σε μηλιές, βατόμουρα, καρώτα, σταφύλια, μπιζέλια, τριανταφυλλιές, τομάτες.
Βελτιώνει τη γεύση και την ανάπτυξη των φυτών. Απωθεί τις αφίδες (μελίγκρες) και τα σκαθάρια (Popillia japonica).
Τεύτλα (Beta vulgaris)
Πρέπει να φυτεύονται μαζί με μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, φασόλια καθιστά, λάχανο, κουνουπίδι, σέσκουλα, κράμβες, κρεμμύδια. Δεν πρέπει να φυτεύονται μαζί με βρούβες, αγριοσινάπια και αναρριχητικά φασόλια.
Τομάτες (Lycopersicon esculentum)
Μπορούν να φυτευτούν κοντά σε σπαράγγι, βασιλικό, σταυρανθή, καρώτα, φραγκοστάφυλα, μαϊντανό, κρεμμύδια, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, τσουκνίδα.
Δεν πρέπει να φυτεύονται κοντά σε μάραθο, κράμβη, πατάτες, καρυδιές.
Φασκόμηλο (Salvia officinalis)
Μπορεί να φυτευθεί κοντά σε σταυρανθή, καρώτα, τομάτες
Δεν πρέπει να φυτεύεται κοντά σε αγγουριές
Απωθεί τους εχθρούς του λαχάνου και την μύγα του καρώτου. Ενδυναμώνει τα φυτά της τομάτας.
Φασόλια (Phaseolus vulgaris)
Όλα τα φασόλια εμπλουτίζουν το έδαφος με άζωτο που δεσμεύουν από τον αέρα και βελτιώνουν τις συνθήκες για όποια καλλιέργεια φυτών ακολουθήσει μετά τα φασόλια στο μέρος που καλλιεργήθηκαν. Σε γενικές γραμμές μπορούν να συγκαλλιεργηθούν με καρώτα, σέλινο, πατζάρια, καλαμπόκι, μελιτζάνα μπιζέλια, πατάτες, κραμβολάχανα, τεύτλα, ραπανάκι, φράουλα και αγγούρια. Φασόλια είναι κατάλληλα για φυτά με μεγάλες απαιτήσεις αζώτου όπως το καλαμπόκι και το σιτάρι. Φρέσκα φασολάκια, καλαμπόκι και πεπόνια είναι μια καλή σύνθεση. Το θρούμπι (Satureja hortensis ) αποτρέπει εχθρούς των φασολιών και βελτιώνει την ανάπτυξη και την γεύση τους. Κρατήστε τα φασόλια μακριά από το αγριοκρέμμυδο.
Φασόλια, καθιστά (Phaseolus vulgaris)
Πρέπει να φυτεύονται μαζί με παντζάρια, λάχανα, καρώτα, δυόσμο, κουνουπίδι, καλαμπόκι, αγγουριά, κατιφέ, πατάτα, θρούμπι, φράουλα, Nepeta cataria.
Δεν πρέπει να φυτεύονται μαζί με μάραθο, σκόρδο, πράσα, κρεμμύδια, ασκαλώνια. Οι κατιφέδες έχουν εντομοαπωθητική δράση και απωθούν και τους νηματώδεις στο έδαφος.
Αναρριχητικά φασόλια (Phaseolus vulgaris)
Πρέπει να φυτεύονται μαζί με καλαμπόκι, κατιφέ, πατάτες, ραπανάκια.
Δεν πρέπει να φυτεύονται μαζί με παντζάρια, σκόρδο, κράμβη, πράσα, κρεμμύδια, ασκαλώνια, Nepeta cataria.
Οι κατιφέδες έχουν εντομοαπωθητική δράση και απωθούν και τους νηματώδεις στο έδαφος. Το Nepeta cataria, στα ελληνικά γλήχωμα το γαλεόφιλον απωθεί φυλλοφάγα και άλλα έντομα.
Nepeta cataria, γνωστό ως catnip, catswort, ή catmint, είναι ένα είδος του γένους Nepeta της οικογένειας Lamiaceae, είναι αυτοφυές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, Μέσης Ανατολής, κεντρικής Ασίας, και μέρους της Κίνας. Καλλιεργείται ως καλλωπιστικό φυτό για χρήση σε κήπους. Καλλιεργείται επίσης για τις ιδιότητές του ως προσελκυστικό για γάτες και πεταλούδες. Υπάρχει και το είδος Nepeta cataria var. citriodora (ή N. cataria subsp. citriodora), Lemon catnip. Είναι απωθητικό για κουνούπια, κατσαρίδες και τερμίτες. Έρευνα έδειξε ότι απωθεί τα κουνούπια δέκα φορές πιο αποτελεσματικά από τα ενεργά συστατικά των περισσότερων εντομοαπωθητικών, αλλά ότι δεν είναι εξίσου αποτελεσματικό απωθητικό όταν χρησιμοποιείται στο δέρμα (Zhu et al. 2010, Wienhold,2010, Gretchen et al. 2006).
Φράουλες (Fragaria vesca)
Μπορεί να φυτευθεί κοντά σε, καθιστά φασόλια, μαρούλι, μαργαρίτα, σπανάκι
Δεν πρέπει να φυτεύεται κοντά σε σταυρανθή
