Οι Ηπειρώτες ευεργέτες ως εθνικοί ευεργέτες / Σύλλογος Ηπειρωτών Κοζάνης*

«Δα­νεί­ζει τὸν Θε­ὸ αὐ­τὸς ποὺ ἐ­λε­εῖ τὸν φτω­χὸ», λέ­ει ἡ χρι­στι­α­νι­κὴ ῥή­ση καὶ δυ­στυ­χῶς ὅ­σο ἁ­πλὴ εἶ­ναι στὰ λό­για τό­σο δύ­σκο­λη εἶ­ναι στὴν πρά­ξη. Μί­α ἐ­σω­τε­ρι­κὴ ἀ­να­ζή­τη­ση γιὰ τὸν κα­θέ­ναν μας καὶ εὔ­κο­λα ἐ­πι­βε­βαι­ώ­νε­ται τὸ πό­σο «δύ­σκο­λο» εἶ­ναι γιὰ τὸν ἄν­θρω­πο νὰ ἐ­λε­ῆ τὸν πλη­σί­ον του. 

Ε ὐ τ υ χ ῶ ς γιὰ τὴν Πα­τρί­δα μας καὶ ὄ­χι μό­νο, ἡ προ­α­να­γρα­φό­με­νη χρι­στι­α­νι­κὴ ῥή­ση δὲν ἔ­μει­νε κε­νὸ γράμ­μα γιὰ κά­ποι­ους, οἱ ὁ­ποῖ­οι μέ­νον­τας κι ἄ­γα­μοι ἀ­κό­μη γιὰ νὰ μὴν ἐ­λατ­τω­θῆ ἡ πε­ρι­ου­σί­α τους, ἔ­δω­σαν ὅ,τι εἶ­χαν καὶ δὲν εἶ­χαν (καὶ δὲν ἦ­ταν λί­γα) στὴν Πα­τρί­δα τους εἴ­τε γιὰ νὰ ἐ­νι­σχυ­θῆ ὁ ἐ­θνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κὸς ἀ­γῶνας τῶν Ἑλ­λή­νων ἀ­πὸ τοὺς κα­τὰ και­ροὺς κα­τα­κτη­τές, εἴ­τε γιὰ νὰ δη­μι­ουρ­γη­θοῦν Δη­μο­τι­κὰ Σχο­λεῖ­α, Γυ­μνά­σια, Τε­χνι­κὲς Σχο­λές, Πα­νε­πι­στή­μια, Νο­σο­κο­μεῖ­α, νὰ προι­κι­σθοῦν ἄ­πο­ρες νέ­ες, νὰ βο­η­θη­θοῦν ἄρ­ρω­στοι, νὰ γί­νουν δρό­μοι, δη­μό­σια κτί­ρια καὶ γέ­φυ­ρες, ποὺ μέ­χρι σή­με­ρα χρη­σι­μο­ποι­οῦν­ται καὶ τό­σα ἄλ­λα εὐ­ερ­γε­τή­μα­τα.

Καὶ αὐ­τοὶ δὲν ἦ­σαν ἄλ­λοι ἀ­πὸ τοὺς Ε­ΘΝΙ­ΚΟΥΣ  ΕΥ­ΕΡ­ΓΕ­ΤΕΣ, ξε­χω­ρι­στὴ με­ρί­δα τῶν ὁ­ποί­ων ἀ­πο­τε­λοῦν οἱ  Η Π Ε Ι Ρ Ω Τ Ε Σ  Ε Υ Ε Ρ Γ Ε Τ Ε Σ.

Ἀ­πὸ τὴν Ἤ­πει­ρο, σύμ­φω­να μὲ τὴν ἐ­φη­με­ρί­δα Ἡ­με­ρη­σί­α καὶ στὸ ἔν­τυ­πο ποὺ κυ­κλο­φό­ρη­σε μὲ τί­τλο «Η ΕΛ­ΛΑ­ΔΑ ΤΩΝ ΕΥ­ΕΡ­ΓΕ­ΤΩΝ – ΟΙ ΕΛ­ΛΗ­ΝΕΣ ΕΥ­ΕΡ­ΓΕ­ΤΕΣ ΤΟΥ 19^ου ΑΙ­Ω­ΝΑ», προ­έρ­χον­ται οἱ πε­ρισ­σό­τε­ροι ἐ­θνι­κοὶ εὐ­ερ­γέ­τες (πά­νω ἀ­πὸ σα­ράν­τα) καὶ ἀ­νά­με­σα στὶς «εὐ­ερ­γε­το­μάν­νες» πε­ρι­ο­χὲς ἐ­ξέ­χου­σα θέ­ση κα­τέ­χει τὸ Μέ­τσο­βο.

Αὐ­τὸ ποὺ σή­με­ρα θαυ­μά­ζου­με καὶ καυ­χό­μα­στε, αὐ­τὸ ποὺ κι ἐ­μεῖς μὲ τὴν σει­ρὰ μας χρη­σι­μο­ποι­οῦ­με, κα­λὸ εἶ­ναι νὰ ξέ­ρου­με σὲ ποι­οὺς «ἀ­νή­κει», ἀ­πὸ ποῦ προ­έρ­χε­ται καὶ για­τί μᾶς δό­θη­κε.

Ἡ σκι­α­γρά­φη­ση τοῦ Ἠ­πει­ρώ­τη Εὐ­ερ­γέ­τη κα­τὰ τὸν 19ο αἰ­ῶ­να­  
Ἡ τρα­χύ­τη­τα τῆς Ἠ­πει­ρω­τι­κῆς γῆς, οἱ δυ­σκο­λί­ες ἐ­πι­βί­ω­σης καὶ κυ­ρί­ως ἡ σκλα­βιὰ τῆς Ὑ­πό­δου­λης Ἑλ­λά­δας ἀ­πὸ τὸν Τουρ­κι­κὸ ζυ­γό, μὲ τὰ ὅ­σα δει­νὰ ἐ­πέ­φε­ρε στὸν τό­πο, ἦ­σαν οἱ πιὸ βα­σι­κοὶ λό­γοι ποὺ ὁ­δή­γη­σαν ἀρ­κε­τοὺς Ἠ­πει­ρῶ­τες στὴν ξε­νι­τειά.

Ἐ­κεῖ ὡς ὑ­πάλ­λη­λοι στὴν ἀρ­χὴ οἱ πε­ρισ­σό­τε­ροι ἀ­πὸ αὐ­τοὺς μί­α ποὺ δὲν κου­βα­λοῦν πα­τρι­κὲς πε­ρι­ου­σί­ες μα­ζί τους κι ἀρ­γό­τε­ρα ὡς ἰ­δι­ο­κτῆ­τες με­γά­λων ἐμ­πο­ρι­κῶν καὶ τρα­πε­ζι­κῶν οἴ­κων δη­μι­ουρ­γοῦν με­γά­λες πε­ρι­ου­σί­ες. Συμ­με­τέ­χουν ἐνερ­γά στά πο­λι­τι­κά δρώ­με­να τῶν «νέ­ων πα­τρί­δων» τους καί κα­τα­λαμ­βά­νουν ἀρ­κε­τές φο­ρές ση­μαν­τι­κά πο­λι­τι­κά ἀ­ξι­ώ­μα­τα.
Ἡ ἀ­γά­πη τό­σο γιὰ τὴν ἰ­δι­αί­τε­ρη Πα­τρί­δα τους, ὅ­σο καὶ γιὰ τὴν Ἑλ­λά­δα γε­νι­κό­τε­ρα ὄ­χι μό­νο δὲν σβή­νει, ἀλ­λὰ φουν­τώ­νει καὶ με­γα­λουρ­γεῖ.

Ἡ ψυ­χὴ τους πάλ­λε­ται ἀ­πὸ τὴν ἐ­πι­θυ­μί­α νὰ βο­η­θή­σουν τὸ νε­ο­σύ­στα­το Ἑλ­λη­νι­κὸ Κρά­τος ὄ­χι μό­νο με­τὰ τὸν θά­να­τό τους, ἀλ­λὰ καὶ κα­τὰ τὴν διά­ρκεια τῆς ζω­ή τους.­

Δι­α­θέ­τουν τε­ρά­στια χρη­μα­τι­κὰ πο­σὰ γιὰ τὴν Παι­δεί­α καὶ τὸν πο­λι­τι­σμό, για­τί πι­στεύ­ουν πὼς αὐ­τὰ τὰ δύ­ο θὰ ἀ­πο­τε­λέ­σουν τὴν ὁ­δὸ γιὰ νὰ βγῆ ἡ Πα­τρί­δα μας ἀ­πὸ κά­θε τί κα­κό, ποὺ ἄ­φη­νε πά­νω της ἡ μα­κρό­χρο­νη σκλα­βιά. Δὲν εἶ­ναι τυ­χαῖ­ο πὼς μὲ δα­πά­νες τῶν Ἠ­πει­ρω­τῶν Εὐ­ερ­γε­τῶν δη­μι­ουρ­γή­θη­καν, ἀλ­λὰ καὶ ἐ­νι­σχύ­θη­καν οἰ­κο­νο­μι­κὰ μὲ τε­ρά­στια πο­σὰ τὸ Ζάπ­πει­ο Μέ­γα­ρο, ἡ Ἀ­κα­δη­μί­α, τὸ Με­τσό­βει­ο Πο­λυ­τε­χνεῖ­ο, τὸ Πα­νε­πι­στή­μιο Ἀ­θη­νῶν, τὸ Ἀ­στε­ρο­σκο­πεῖ­ο, τὸ Πα­να­θη­να­ϊ­κὸ Στά­διο, ἡ Ἐ­θνι­κὴ Βι­βλι­ο­θή­κη, ἡ Ῥι­ζά­ρει­ος Σχο­λή, τὸ Ἐ­θνι­κὸ Ἀρ­χαι­ο­λο­γι­κὸ Μου­σεῖ­ο, ὁ Βο­τα­νι­κὸς Κῆ­πος, ἡ Ζω­σι­μαί­α Σχο­λὴ καὶ ἄλ­λα.

Ταυ­τό­χρο­να μὲ γεν­ναῖ­ες δω­ρε­ὲς συμ­βάλ­λουν τὰ μέ­γι­στα στὴν ἀ­σφά­λεια καὶ στὴν εὐ­η­με­ρί­α τοῦ Ἑλ­λη­νι­κοῦ Κρά­τους. Ἡ λει­τουρ­γί­α τῆς Ἐ­θνι­κῆς Τρά­πε­ζας τῆς Ἑλ­λά­δος, τὸ θω­ρη­κτὸ Ἀ­βέ­ρωφ, τὸ ὁ­ποῖ­ο λει­τουρ­γεῖ καὶ ὡς Σχο­λὴ Ναυ­τι­κῶν Δο­κί­μων, οἱ φυ­λα­κὲς Ἀ­βέ­ρωφ, ἡ Σχο­λὴ Εὐ­ελ­πί­δων, τὸ Νο­σο­κο­μεῖ­ο Χα­τζη­κώ­στα ἀ­πο­τε­λοῦν χει­ρο­πια­στὰ δείγ­μα­τα τῆς ἐ­θνι­κῆς προ­σφο­ρᾶς τῶν Ἠ­πει­ρω­τῶν Εὐ­ερ­γε­τῶν.

Πα­ράλ­λη­λα, δεί­χνον­τας σε­βα­σμὸ καὶ ἀ­γά­πη πρὸς τὸν τό­πο ποὺ τοὺς φι­λο­ξε­νεῖ καὶ ποὺ τοὺς ἐ­πι­τρέ­πει νὰ ἀ­να­πτυ­χθοῦν οἰ­κο­νο­μι­κὰ καὶ νὰ δρα­στη­ρι­ο­ποι­η­θοῦν πο­λι­τι­κὰ μα­κριὰ ἀ­πὸ τὴν Ἑλ­λά­δα, προ­βαί­νουν σὲ πλῆ­θος δω­ρε­ῶν.

Πό­λεις ὅ­πως ἡ Ἀ­λε­ξάν­δρεια τῆς Αἰ­γύ­πτου, ἡ Βου­δα­πέ­στη, ἡ Ὀ­δησ­σός, τὸ Βου­κου­ρέ­στι, ἡ Βι­έν­νη γνω­ρί­ζουν μέ­σα ἀ­πὸ δω­ρε­ὲς τὴν με­γα­λω­σύ­νη καὶ ἐ­κτί­μη­ση τῶν ἀν­θρώ­πων ποὺ «φι­λο­ξε­νοῦν».

Τὸ Ἀ­βε­ρώ­φει­ο Παρ­θε­να­γω­γεῖ­ο, τὸ Ἑλ­λη­νι­κὸ Ἀλ­λη­λο­δι­δα­κτι­κὸ Σχο­λεῖ­ο, ἡ Το­σι­τσια­ία Δη­μο­τι­κὴ Σχο­λή, ὅ­που σή­με­ρα στε­γά­ζε­ται τὸ Οἰ­κου­με­νι­κὸ Πα­τρι­αρ­χεῖ­ο στὴν Ἀ­λε­ξάν­δρεια, τὸ Το­σί­τσει­ο Ἑλ­λη­νι­κὸ Νο­σο­κο­μεῖ­ο στὴν ἴ­δια πό­λη τῆς Αἰ­γύ­πτου, τὰ Ζάπ­πεια Παρ­θε­να­γω­γεῖ­α Κων­σταν­τι­νου­πό­λε­ως, πε­ρί­λαμ­προι Να­οὶ στὴν Αἴ­γυ­πτο, στὴν Ρου­μα­νί­α, στὴν Ῥωσ­σί­α, στὴν Αὐ­στρί­α, ἡ πα­σί­γνω­στη γέ­φυ­ρα ποὺ ἑ­νώ­νει τὶς πρώ­ην Βού­δα καὶ τὴν Πέ­στη, τὴν ση­με­ρι­νὴ Βου­δα­πέ­στη, ἡ χρη­μα­το­δό­τη­ση Ἐμ­πο­ρι­κῆς Σχο­λῆς καὶ τῆς Ἀ­κα­δη­μί­ας τῆς Βι­έν­νης εἶ­ναι με­ρι­κὰ δείγ­μα­τα τῶν δω­ρε­ῶν, ποὺ ἔ­κα­ναν οἱ Ἠ­πει­ρῶ­τες Εὐ­ερ­γέ­τες.

Τὸ φαι­νό­με­νο αὐ­τὸ τῆς πολ­λα­πλῆς εὐ­ερ­γε­σί­ας, χω­ρὶς ὅ­ρια καὶ τέ­λος, γνω­στῆς ἐ­πί­σης καὶ ὡς Ἠ­πει­ρω­τι­κὴ Εὐ­ποι­ΐ­α ξε­κί­νη­σε ἀ­πὸ τὴν Βε­νε­τί­α, ἐ­ξέ­χον ἐμ­πο­ρι­κὸ καὶ πο­λι­τι­στι­κὸ κέν­τρο κα­τὰ τὸν 16ο αἰ­ῶνα.

Σύμ­φω­να μά­λι­στα μὲ τὶς ἐκ­δό­σεις «Η­ΠΕΙ­ΡΟΣ – 400 Χρό­νια Ἑλ­λη­νι­κῆς Ἱ­στο­ρί­ας καὶ Πο­λι­τι­σμοῦ» τῶν ἐκ­δό­σε­ων «Ἐκ­δο­τι­κὴ Ἀ­θη­νῶν Α.Ε. – Ἀ­θή­να 1997» ἡ Ἠ­πει­ρω­τι­κὴ Εὐ­ποι­ΐ­α, ἡ ὁ­ποί­α ἄρ­χι­σε νὰ ἐκ­δη­λώ­νε­ται στὰ τέ­λη τοῦ 16ου αἰ. γεν­νή­θη­κε στὴν Βε­νε­τί­α, ἀν­δρώ­θη­κε στὴν Ῥωσ­σί­α καὶ ἤκ­μα­σε στὴν Αἴ­γυ­πτο.

Τέ­λος ἄ­ξιο πα­ρα­τή­ρη­σης στὴν δρά­ση τῶν Ἠ­πει­ρω­τῶν Εὐ­ερ­γε­τῶν, ποὺ ἔ­ζη­σαν κα­τὰ τὸν 18ο αἰ. καὶ ἀρ­χὲς τοῦ 19ου, ἀ­πο­τε­λοῦν τὰ ἑ­ξῆς δύ­ο στοι­χεῖ­α:

– ἀρ­κε­τοὶ ἀ­πὸ τοὺς Εὐ­ερ­γέ­τες κα­τά­γον­ται ἀ­πὸ χω­ριὰ τῆς Βο­ρεί­ου Ἠ­πεί­ρου, ἀ­να­πό­σπα­στο κομ­μά­τι τῆς Ἠ­πει­ρω­τι­κῆς καὶ κα­τ᾿ ἐ­πέ­κτα­ση τῆς Ἑλ­λα­δι­κῆς γῆς. Ἔ­τσι ἁ­πλό­χε­ρα δω­ρί­ζουν τὸ με­γα­λύ­τε­ρο μέ­ρος τῆς πε­ρι­ου­σί­ας τους στὴν μη­τέ­ρα Ἑλ­λά­δα.

– εὐ­ερ­γε­τοῦν καὶ δω­ρί­ζουν τὴν πε­ρι­ου­σί­α τους ἀ­νι­δι­ο­τε­λῶς χω­ρὶς ἴ­χνος το­πι­κι­σμοῦ. Δί­δουν ἀ­μύ­θη­τα γιὰ τὴν ἐ­πο­χὴ τους πο­σὰ γιὰ τὸν Ἑλ­λη­νι­σμὸ στὸ σύ­νο­λό του, γιὰ τὸν τό­πο ποὺ κα­τοι­κοῦν καὶ φυ­σι­κὰ γιὰ τὴν ἰ­δι­αί­τε­ρη Πα­τρί­δα τους.

*(Ἠ συλ­λο­γή, ἡ ἐ­πι­μέ­λεια καὶ πα­ρου­σί­α­ση τῶν στοι­χεί­ων ἀ­νή­κει στόν Δημ. Μ. Μα­λά­μη – Εἰ­δι­κὸ  Γραμ­μα­τέ­α  τοῦ Συλ­λό­γου Ἠ­πει­ρω­τῶν Κο­ζά­νης).

 

Σχό­λιο: Ὑ­πάρ­χουν μι­μη­τὲς τους σή­με­ρα;