Παραθέτω και προτείνω εὐθαρσῶς «τοῖς κείνων ῥήμασι πειθόμενος», τῶν ἀρχαίων καὶ νεωτέρων Προγόνων μας τὰ κελεύσματα, ποιητῶν τε πολεμιστῶν καὶ ἀγωνιστῶν, ἐκ τῶν κόλπων τοῦ εὐλαβοῦς κι εὐσεβοῦς Ἑλληνορθοδόξου λαοῦ προερχομένων:
Ὅμηρος:
«ἡμεῖς δὲ μεγάλοιο Διὸς πειθώμεθα βουλῇ, ὃς πᾶσι θνητοῖσι καὶ ἀθανάτοισιν ἀνάσσει. εἷς οἰωνὸς ἄριστος ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης».
«Κι ἐμεῖς ἂς ὑπακούσομε τοῦ Βροντητῆ Κρονίδη εἰς τὴν ὑπέρτατην βουλήν,
ποὺ μόνος βασιλεύει τῶν ἀθανάτων καὶ θνητῶν· ἕνα σημάδι μόνον εἶναι καλόν, νὰ προμαχεῖς γιὰ τὴν γλυκιὰ πατρίδα».
Αἰσχύλος:
«…Ὦ παῖδες Ἑλλήνων, ἴτε, ἐλευθεροῦτε πατρίδ᾽, ἐλευθεροῦτε δὲ παῖδας, γυναῖκας, θεῶν τε πατρῴων ἕδη, θήκας τε προγόνων·
νῦν ὑπὲρ πάντων ἀγών».
«…Ἐμπρός, τῶν Ἑλλήνων γενναῖα παιδιά! Νὰ ἐλευθερώσετε πατρίδα, τέκνα, γυναῖκες καὶ τῶν πατρικῶν θεῶν σας νὰ ἐλευτερῶστε τὰ ἱερὰ καὶ τῶν προγόνων τοὺς τάφους· τώρα γιὰ ὅλα ’ναι ποὺ πολεμᾶτε».
Ρήγας Φεραῖος ὁ Βελεστινλῆς:
«Καλύτερα μιᾶς ὥρας ἐλεύθερη ζωή,
παρὰ σαράντα χρόνια σκλαβιὰ καὶ φυλακή».
Γεώργιος Κλεάνθης· Σάμιος ποιητὴς καὶ ἀγωνι στὴς τοῦ 1821 (1801-1839):
«Γιὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν ἁγία
καὶ τῆς Πατρίδος τὴν ἐλευθερία».
«Θάνατος ἤ ἐλευθερία πρώτη μου εἶν’ ὁρκωμοσία,
μάρτυς Γῆ καί Οὐρανός.
Δέν τολμῶ νά ἀσεβήσω, θεῖον ὅρκον νά πατήσω Ἕλλην καί Χριστιανός».
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης· Στρατηγός:
«Τὸ Ἔθνος δὲν ὑποτάχθηκε ποτέ, εἶχε τὸ βασιλιά του, τὰ κάστρα του καὶ τὸ στρατό του. Βασιλιάς του ὁ Μαρμαρωμένος Βασιλιάς, κάστρα τὸ Σούλι καὶ ἡ Μάνη, στρατὸς οἱ κλέφτες στὰ βουνά».
«Κι ὅταν ἀποφασίσαμε νὰ κάνουμε τὴν Ἐπανάστα ση, δὲν συλλογισθήκαμε οὔτε πόσοι εἴμαστε, οὔτε πὼς δὲν ἔχουμε ἅρματα…, ἀλλὰ ὡς μία βροχὴ ἔπεσε σὲ ὅλους μας ἡ ἐπιθυμία τῆς ἐλευθερίας μας… Κι ὅταν πιάσαμε τὰ ἅρματα, εἴπαμε πρῶτα ὑπὲρ πίστεως καὶ ἔπειτα ὑπὲρ πατρίδος».
«Ὁ Θεὸς ὑπέγραψε τὴν ἐλευθερία τῆς Ἑλλάδας, καὶ δὲν παίρνει πίσω τὴν ὑπογραφή του!…».
Ἀθανάσιος Διάκος, Ἀρνούμενος ν’ ἀλλαξοπιστήσει κι ἐπιλέγων τὸ μαρτύριο ἀναφὠνησε:
«Ἐγὼ Γραικὸς ἐγεννήθηκα, Γραικὸς θὲ ν’ ἀποθάνω!»
Λυκοῦργος Λογοθέτης· Σάμιος ὁπλαρχηγὸς καὶ πολιτικός,10 ἀμυνόμενος κατὰ τῶν τούρκων στὰ παρά λια τοῦ νησιοῦ του, αἰτεῖται:
«Βαρούτην χανόμεθα…».
Ὅρκος τῶν Ἱερολοχιτῶν:
«Ὡς Χριστιανὸς Ὀρθόδοξος καὶ υἱὸς τῆς ἡμετέρας Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, ὁρκίζομαι εἰς τὸ ὄνομα τοῦ παντοδύναμού μας Θεοῦ, εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Ἁγίας Τριάδος νὰ μείνω πιστὸς εἰς τὴν θρησκείαν μου καὶ εἰς τὴν Πατρίδα μου…»
«…Νὰ χύσω τὸ αἷμα μου ἵνα νικήσω τοὺς ἐχθροὺς τῆς θρησκείας μου, ἢ ν’ ἀποθάνω ὡς μάρτυς διὰ τὸν Ἰησοῦν Χριστόν…».
Ἀντάρτικο τραγούδι· (1941-1944):
«Στ’ ἅρματα, στ’ ἅρματα, ἐμπρὸς στὸν ἀγῶνα γιὰ τὴ χιλιάκριβη τὴ Λευτεριά».
Ἀντωνοῦ Αὐξεντίου, μάνα τοῦ Κυπρίου ἥρωα καὶ ἀγωνιστῆ τῆς ΕΟΚΑ (1955-1959) Γρηγορίου Αὐ ξεντίου (1928-1957) —ποὺ μόνος ἀντιμετωπισε ἐπὶ δέκα ὧρες δύο τάγματα τῆς βρετανικῆς ἀποικιοκρα τίας σκοτώνοντας δεκάδες ἄγγλους στρατιῶτες— ἀποχαιρετώντας τὸν νεκρὸ γιό της λέγει:
«…Μιὰ μάνα τέτοιου ἥρωα, ἒν προσβολὴ νὰ κλάψει, γιατὶ προσβάλλει τὸν λεβέντη της, τζιεῖνον ποὺ θὰ ἀπολάψει. Χαλάλιν τῆς Πατρίδος μου, ὁ γιός μου, ἡ ζωή μου, τζὶ ἀφοῦ ἐν ἐπαραδόθηκεν, τζὶ ἔμεινεν τζιαὶ σκοτώθηκεν, ἂς ἔστιει τὴν εὐτζαίν μου…».
Απόδοση:
«Μιὰ μάνα τέτοιου ἥρωα, εἶναι προσβολὴ νὰ κλάψει, γιατὶ προσβάλλει τὸν λεβέντη της, ἐκεῖνον ποὺ θ’ ἀποχαιρετήσει. Χαλάλι τῆς Πατρίδος μου, ὁ γιός μου, ἡ ζωή μου, κι ἀφοῦ δὲν παραδόθηκε, κι ἔμεινε καὶ σκοτώθηκε, ἂς ἔχει τὴν εὐχή μου…».
Βασίλης Μιχαηλίδης, Κύπριος ποιητής:
«Ἡ Ῥωμιοσύνη ἒν φυλὴ συνότζιαιρη τοῦ κόσμου, κανένας δὲν ἐβρέθηκεν γιὰ νὰ τὴν ἰξηλείψῃ, κανένας, γιατὶ σιέπει την ποὺ τ’ ἅψη ὁ Θεός μου. Ἡ Ῥωμιοσύνη ἒν νὰ χαθῇ, ὄντας ὁ κόσμος λείψῃ!»
Απόδοση:
«Ἡ Ῥωμῃοσύνη εἶναι φυλὴ συνόκαιρη τοῦ κόσμου κανένας δὲν εὑρέθηκε γιὰ νὰ τὴν ἐξαλείψει, κανένας, γιατὶ σκεπάζει την ἀπὸ ψηλὰ ὁ Θεός μου. Ἡ Ῥωμῃοσύνη θὰ χαθεῖ, ὄταν ὁ κόσμος λήψει!».
Λ. Ντ.
