Οριοθετώντας την έκταση της Βόρειας Ηπείρου σημειώνουμε ότι ο χώρος που καταλαμβάνει σήμερα δεν αποτέλεσε ποτέ αυτόνομη γεωγραφική ενότητα ούτε καταγράφηκε – μέχρι το Δεκέμβριο του 1913 – με την ένδειξη αυτή.
Ο χώρος αυτός αποτελούσε ενιαία χωροταξική περιοχή με τη γενική ονομασία «Ήπειρος», και περιλάμβανε: την ελεύθερη – ελλαδική Ήπειρο (τη Νότια Ήπειρο – τη λεγομένη «ΠαλαιάΉπειρο» και την προσαρτημένη στην Αλβανία Βόρεια Ήπειρο˙ενιαία και συμπαγή από την αρχαιότητα γεωγραφική ενότητα από το ποταμό Γενούσιο ως τον Αμβρακικό κόλπο, με κατοίκους τα αρχαία φύλα των #Χαόνων, των #Θεσπρωτών και των #Μολοσσών˙ τμήματα και εδάφη με πρωτογενή και ακμαίο ελληνικό πληθυσμό και πολιτισμό καθ’ όλη την ιστορική του διαδρομή.
Είναι εξάλλου από όλους παραδεκτή και ιστορικά τεκμηριωμένη η αδιάκοπη συνέχεια της ελληνικότητας και η διαχρονική χρήση της ελληνικής γλώσσας στην ενιαία Ήπειρο (και βέβαια και στη Βόρεια Ήπειρο), τόσο από τους Έλληνες ιστορικούς όσο και από τους ξένους ιστορικούς και τους περιηγητές των ύστερων χρόνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Μέχρι το 1913 η Ήπειρος αποτελούσε ενιαίο και αδιαίρετο τμήμα του ελληνισμού και οι εθνικοί αγώνες ήταν αντίστοιχα ενιαίοι και αδιαίρετοι και με κοινό και σταθερό στόχο τη συνολική της ενσωμάτωση στον ελεύθερο ελλαδικό χώρο.
Το 1913 όμως, στις 17 Δεκεμβρίου, με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας και προκειμένου να ικανοποιηθούν τα συμφέροντα της Αυστροουγγαρίας και της Ιταλίας, το βόρειο τμήμα της ενιαίας Ηπείρου αποσπάσθηκε από την Ελλάδα και προσαρτήθηκε στο, ΤΕΧΝΗΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ που δημιούργησαν οι παραπάνω δυνάμεις.
Στη συνέχεια όμως ανακαταλήφθηκε το μεγαλύτερο τμήμα της και ανακηρύχθηκε η αυτονομία της στις 17 Φεβρουαρίου του 1914 με προσωρινό πρόεδρο το Γεώργιο Χρηστάκη – Ζωγράφο και αναγνωρίστηκε από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις με την επερχόμενη συμφωνία της Κέρκυρας, το Μάιο του 1914 και με την κατάληψή της από τον ελληνικό στρατό. Η αυτονομία της όμως ήταν εφήμερη (Φεβρουάριος – Μάιος 1914) και οι ευρωπαϊκές δυνάμεις μη μπορώντας να την επιβάλλουν ολιγώρησαν και έτσι οι περιοχές της Βόρειας Ηπείρου επανήλθαν στα πλαίσια του πρωτοκόλλου της Φλωρεντίας.
Μετά λοιπόν τη διευθέτηση αυτή ο «παραχωρημένος» ηπειρωτικός χώρος εμφανίζεται πλέον ως «Βόρειος Ήπειρος» και αποτελεί έκτοτε αλύτρωτα πατρώα εδάφη, στα οποία ζούσε και δημιουργούσε ενιαίο πολιτισμό ο ηπειρωτικός Ελληνισμός.
Το πλασματικό λοιπόν όνομα «Βόρεια Ήπειρος» (και το «Βορειοηπειρωτικό Ζήτημα» αντίστοιχα) είναι δημιούργημα των βαλκανικών πολέμων (1912-1913) και αποτέλεσε, αρχικά, διπλωματικό όρο και στη συνέχεια πολιτικό. Τα σύνορά της δε περικλείστηκαν από τη «Βόρεια γραμμή» (από την περιοχή βόρεια της Χειμάρρας και του Τεπελενίου μέχρι την περιοχή βόρεια της λίμνης Μαλίκης και κάτω από το Πόγραδετς και μέχρι τα μέσα της λίμνης Μεγάλης Πρέσπας) μέχρι την οποία επικράτησε ο τακτικός ελληνικός στρατός έως την αποχώρησή του τον Μάιο του 1914 και τη «Νότια γραμμή», η οποία αποτέλεσε και την ελληνοαλβανική οροθεσία με βάση το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας το Δεκέμβριο του 1913: Η «Αυτόνομη Ήπειρος του 1914», δηλαδή (όπου και ο κύριος όγκος του Ελληνισμού στο Βόρειο τμήμα της ενιαίας Ηπείρου), την οποία και διεκδίκησε η Ελλάδα και μέχρι τη «Βόρεια» Γραμμή, σύμφωνα με το «δίκαιο της κατάληψης» από τον ελληνικό στρατό (όπως συνέβη και με την αντίστοιχη κατάληψη του Μοναστηρίου από τους Σέρβους και του Μελενίκου, από τους Βουλγάρους και των άλλων περιοχών του Βόρειου εθνολογικού μας χώρου και με την αντίστοιχη παραχώρησή τους στα στρατεύματα που «μπήκαν» πρώτα σε εκείνες τις πόλεις και τις περιοχές).
Δυστυχώς όμως για την Ελλάδα, τα σύνορά της περιορίστηκαν στη «Νότια γραμμή».
Έτσι, η ενιαία Ήπειρος κατακερματίσθηκε σε δυο ανεξάρτητες γεωγραφικές περιοχές: τη νότια Ήπειρο στον ελεύθερο ελλαδικό χώρο και τη Βόρεια Ήπειρο: την «Αυτόνομη Ήπειρο του1914», όπως ορίσθηκε παραπάνω, και το άνω τμήμα της μέχρι τον Γενούσιο ποταμό, η οποία παραχωρήθηκε στην Αλβανία.
Στη μελέτη μας αυτή για την ελληνική εκπαίδευση στη Βόρεια Ήπειρο, αναφερόμαστε στην ονοματολογία των οικισμών της έτσι όπως καταγράφηκαν μέσα στα επίσημα προξενικά και δημόσια έγγραφα και έτσι όπως αποτυπώθηκαν για την «Αυτόνομη Ήπειρο του 1914» στον επίσημο «Εθνογραφικό Χάρτη» και στην επίσημη «Εθνολογική Στατιστική της Βορείου Ηπείρου» του Γενικού Στρατηγείου του Ελληνικού Στρατού (Επιτελείον – Γραφείον ΙΙ, Τμήμα Πολιτικών Υποθέσεων), το 1913, ευθύς αμέσως μετά την παραχώρησή της στην Αλβανία με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας. Στο τμήμα δε αυτό της Βόρειας Ηπείρου ζούσε και ο κύριος όγκος του Ελληνισμού της περιοχής, ο οποίος ανέπτυξε λαμπρό πολιτισμό σε όλους τους τομείς και τις δραστηριότητες και στην εκπαίδευση.
https://www.facebook.com/100068345591628/posts/pfbid0377rNNSV8M35Skvy4ekoLAqQ6rzupBoGggokUFHXaR2XLxAaokNTgTnSfUTx1oQCDl/
