Στέβια: Η ζάχαρη του μέλλοντος / Τῆς Μπέττυς Κυριακίδου

Φυ­τὸ μὲ θαυ­μα­τουρ­γὲς ἰ­δι­ό­τη­τες, ἡ «ζά­χα­ρη» τοῦ μέλ­λον­τος, ἀλ­λὰ καὶ ἐ­ναλ­λα­κτι­κὴ προ­σο­δο­φό­ρα καλ­λι­έρ­γει­α γι­ὰ τοὺς Ἕλ­λη­νες γε­ωρ­γοὺς χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται ἡ στέ­βι­α (stenia rebaudiana Bertoni). Πρό­κει­ται γι­ὰ μί­α ἐν­τε­λῶς νέα­ καλ­λι­έρ­γει­α, ἡ ὁ­ποί­α μέ­χρι σή­με­ρα εἶ­ναι ἄ­γνω­στη ὄ­χι μό­νο γι­ὰ τὴν Ἑλ­λά­δα ἀλ­λὰ καὶ τὴν Εὐ­ρω­πα­ϊ­κὴ Ἕ­νω­ση.

 Ἀ­πὸ τὸ 1887

Ἡ στέ­βι­α ἐν­το­πί­στη­κε ἀ­πὸ τὸν φυ­σι­ο­δί­φη Bertoni τὸ 1887 στὰ ὑ­ψί­πε­δα τῆς Πα­ρα­γου­ά­ης στὰ σύ­νο­ρα μὲ τὴ Βρα­ζι­λί­α καὶ χρη­σι­μο­ποι­οῦν­ται ἀ­πὸ τὶς φυ­λὲς τῶν Ἰν­δι­ά­νων, οἱ ὁ­ποῖ­οι τὴ θε­ω­ροῦ­σαν «μα­γι­κὸ» βό­τα­νο.

Ἡ δι­α­δι­κα­σί­α ἔγ­κρι­σης χρή­σης τῆς στε­βι­ο­σί­δης (τοῦ ὑ­πο­προ­ϊ­όν­τος τῆς στέ­βι­ας) ὡς νε­ο­φα­νὲς τρό­φι­μο καὶ ὑ­πο­κα­τά­στα­το τῆς ζά­χα­ρης εἶ­ναι σὲ ἐ­ξέ­λι­ξη καὶ ἀ­να­μέ­νε­ται ἐν­τός τοῦ πρώ­του ἑ­ξα­μή­νου τοῦ τρέ­χον­τος ἔ­τους νὰ πά­ρει τὸ «πρά­σι­νο» φῶς ἀ­πὸ τὴν Κο­μι­σι­όν. Ἤ­δη ὑ­πάρ­χει ἡ θε­τι­κὴ γνω­μο­δό­τη­ση τῆς Εὐ­ρω­πα­ϊ­κῆς Ἐ­πι­τρο­πῆς Ἀ­σφά­λει­ας Τρο­φί­μων (EFSA).

Τὰ πα­ρα­πά­νω ἐ­πι­ση­μαί­νει στὴ «Μ» ὁ κα­θη­γη­τὴς Γε­ω­πο­νί­ας τοῦ Πα­νε­πι­στη­μί­ου Θεσ­σα­λί­ας Πέ­τρος Λό­λας, ὁ ὁ­ποῖ­ος ἀ­πὸ τὸ 2005 πραγ­μα­το­ποι­εῖ συ­στη­μα­τι­κὴ ἐ­πι­στη­μο­νι­κὴ ἔ­ρευ­να γι­ὰ τὸ φυ­τὸ καὶ τὴ δυ­να­τό­τη­τα καλ­λι­έρ­γει­ας κοι­νο­τι­κῶν καὶ ἐ­θνι­κῶν προ­γραμ­μά­των χρη­μα­το­δό­τη­σης. Στὸ πλαί­σι­ο τῆς ἔ­ρευ­νας σὲ πα­ρα­δο­σι­α­κὰ κα­πνο­πα­ρα­γω­γι­κὲς πε­ρι­ο­χὲς ἀ­πο­δεί­χθη­κε ὅ­τι ἡ στέ­βι­α θὰ μπο­ροῦ­σε νὰ ἀν­τι­κα­τα­στή­σει τὸν κα­πνὸ ἢ ἄλ­λες καλ­λι­έρ­γει­ες ποὺ ἐγ­κα­τα­λεί­πον­ται, ἐ­ξα­σφα­λί­ζον­τας ἱ­κα­νο­ποι­η­τι­κὸ εἰ­σό­δη­μα καὶ ἀ­πα­σχό­λη­ση σὲ μί­α ἀ­γρο­τι­κὴ οἰ­κο­γέ­νει­α. Σύμ­φω­να μὲ τὸν ἴ­δι­ο, πα­ρου­σι­ά­ζει με­γά­λο ἀ­γρο­τι­κὸ ἀλ­λὰ καὶ ἐ­πι­χει­ρη­μα­τι­κὸ ἐν­δι­α­φέ­ρον, ἐ­νῶ ἀ­να­μέ­νε­ται νὰ συμ­βά­λλει «ὑ­γει­ο­νο­μι­κὰ» στὴ χώ­ρα λό­γῳ τῶν θαυ­μα­τουρ­γῶν ἰ­δι­ο­τή­των της.

Στὸ πλαί­σι­ο αὐ­τό, ἀ­παν­τᾶ σὲ πέν­τε ἐ­ρω­τή­σεις σχε­τι­κὰ μὲ τὴ …ζά­χα­ρη τοῦ μέλ­λον­τος:

  1. Πῶς θὰ μπο­ροῦ­σε νὰ ἀ­πο­δει­χθεῖ ἐ­ναλ­λα­κτι­κὴ δυ­να­μι­κὴ καλ­λι­έρ­γει­α;

Ἐ­φό­σον πά­ρει λοι­πὸν τὸ «πρά­σι­νο» φῶς σὲ εὐ­ρω­πα­ϊ­κὸ ἐ­πί­πε­δο φέ­τος, λο­γι­κὰ τὸ 2012 θὰ μπο­ροῦν οἱ πα­ρα­γω­γοὶ νὰ καλ­λι­ερ­γή­σουν στέ­βι­α.

Θὰ μπο­ροῦ­σε συγ­κε­κρι­μέ­να νὰ ἀ­πο­τε­λέ­σει μί­α νέ­α ἐ­ναλ­λα­κτι­κὴ δυ­να­μι­κὴ καλ­λι­έρ­γει­α γι­ὰ τοὺς πρώ­ην κα­πνο­πα­ρα­γω­γούς, κα­θὼς ἡ πα­ρα­γω­γὴ της μοι­ά­ζει πο­λὺ μὲ ἐ­κεί­νη τοῦ κα­πνοῦ, τό­σο ὡς πρὸς τὶς ἐ­δα­φο­κλι­μα­τι­κὲς συν­θῆ­κες καὶ πε­ρί­ο­δο καλ­λι­έρ­γει­ας, ὅ­σο καὶ ὡς πρὸς τὶς καλ­λι­ερ­γη­τι­κὲς πρα­κτι­κές.

Ἡ στρεμ­μα­τι­κὴ ἀ­πό­δο­ση τοῦ φυ­τοῦ κυ­μαί­νε­ται ἀ­πὸ 100 ἕ­ως καὶ 500 κι­λὰ ἀ­νὰ στρέμ­μα, ἐ­νῷ μὲ τὶς ση­με­ρι­νὲς τι­μὲς ποὺ ἰ­σχύ­ουν σὲ ἄλ­λα μέ­ρη τοῦ κό­σμου γι­ὰ τὰ φύλ­λα ἢ τὶς γλυ­καν­τι­κὲς οὐ­σί­ες ποὺ πα­ρά­γον­ται ἀ­πὸ αὐ­τὰ (τὴ στε­βι­ο­σί­δη καὶ τὴ ρεμ­πα­ου­δι­ο­σί­δη), ἐ­ξα­σφα­λί­ζε­ται ἱ­κα­νο­ποι­η­τι­κὸ εἰ­σό­δη­μα καὶ ἀ­πα­σχό­λη­ση, χω­ρὶς κα­μμι­ὰ ἐ­πι­δό­τη­ση.

Μά­λι­στα, ἐ­πει­δὴ δὲν ἔ­χει οὔ­τε πολ­λοὺς οὔ­τε σο­βα­ροὺς «ἐ­χθροὺς» ἢ ἀ­σθέ­νει­ες, ἐν­δεί­κνυ­ται γι­ὰ βι­ο­λο­γι­κὴ ἢ ὁ­λο­κλη­ρω­μέ­νη πα­ρα­γω­γὴ καὶ ἔτ­σι θε­ω­ρεῖ­ται πρά­σι­νη καλ­λι­έρ­γει­α. Ἀ­πο­τε­λεῖ δὲ πο­λυ­ε­τές, πο­λυ­κλά­δο καὶ πο­ῶ­δες φυ­τό, ποὺ ζεῖ ἢ καλ­λι­ερ­γεῖ­ται ἀλ­λοῦ ὡς ἐ­τή­σι­ο καὶ ἀλ­λοῦ γι­ὰ πε­ρί­που τέσ­σε­ρα χρό­νι­α, ὅ­πως καὶ στὴν Ἑλ­λά­δα.

  1. Πα­ρου­σι­ά­ζει ἐ­πι­χει­ρη­μα­τι­κὸ ἐν­δι­α­φέ­ρον ἡ ἐν λό­γῳ καλ­λι­έρ­γει­α;

Σα­φῶς. Ἡ καλ­λι­έρ­γει­α μό­νη της δὲν φτά­νει. Ἀ­παι­τεῖ­ται καὶ τὸ τε­λι­κὸ προ­ϊ­όν, χρει­ά­ζον­ται δη­λα­δὴ μο­νά­δες με­τα­ποί­η­σης τῆς στέ­βι­ας, οἱ ὁ­ποῖ­ες θὰ δη­μι­ουρ­γή­σουν νέ­ες θέ­σεις ἐρ­γα­σί­ας καὶ θὰ δώ­σουν ὤ­θη­ση στὰ πα­ρά­πλευ­ρα ἐ­παγ­γέλ­μα­τα καὶ κα­τ᾿ ἐ­πέ­κτα­ση στὴν ἀ­νά­πτυ­ξη τῆς χώ­ρας.

Ὑ­πάρ­χει ἔν­το­νο ἐν­δι­α­φέ­ρον τό­σο ἀ­πὸ πλευ­ρᾶς ἰ­δι­ω­τῶν ὅ­σο καὶ ἀ­πὸ πλευ­ρᾶς τῆς Ἐ­θνι­κῆς Ἕ­νω­σης Στε­βι­ο­καλ­λι­ερ­γη­τῶν γι­ὰ τὴ δη­μι­ουρ­γί­α μο­νά­δας πα­ρα­γω­γῆς στε­βι­ο­ζά­χα­ρης.

Οἱ με­γα­λύ­τε­ροι χρῆ­στες τῆς στε­βι­ο­σί­δης εἶ­ναι ἡ βι­ο­μη­χα­νί­α τρο­φί­μων, πο­τῶν, ζα­χα­ρο­πλα­στι­κῆς καὶ ἡ φαρ­μα­κευ­τι­κὴ βι­ο­μη­χα­νί­α, ἀ­φοῦ ἡ οὐ­σί­α ὑ­πο­κα­θι­στᾶ τὴ ζά­χα­ρη γι­ὰ τοὺς δι­α­βη­τι­κούς.

Στὸ με­τα­ξύ, ἀ­πὸ τὰ στε­λέ­χη τοῦ φυ­τοῦ πα­ρά­γε­ται πρά­σι­νη χρω­στι­κὴ οὐ­σί­α ποὺ μπο­ρεῖ νὰ χρη­σι­μο­ποι­η­θεῖ ἀ­πὸ τὴ βι­ο­μη­χα­νί­α τρο­φί­μων καὶ τὴ ζα­χα­ρο­πλα­στι­κή, ἐ­νῷ τὰ ὑ­πο­λείμ­μα­τα τῶν φύλ­λων, με­τὰ τὴν ἐ­ξα­γω­γὴ τῶν γλυ­καν­τι­κῶν οὐ­σι­ῶν, ἀ­πο­τε­λοῦν ζω­ο­τρο­φή.

  1. Ποι­ὲς εἶ­ναι ἰ­δι­ό­τη­τες τοῦ φυ­τοῦ;

Χά­ρη στὴ χη­μι­κή της δο­μή, οἱ γλυ­καν­τι­κὲς οὐ­σί­ες ποὺ πα­ρά­γον­ται ἀ­πὸ τὰ φύλ­λα της εἶ­ναι φυ­σι­κὲς καὶ ὄ­χι συν­θε­τι­κές, μὲ μη­δε­νι­κὴ θερ­μι­δι­κὴ ἀ­ξί­α καὶ ἄ­ρα συμ­βάλ­λουν στὴν κα­τα­πο­λέ­μη­ση τῆς πα­χυ­σαρ­κί­ας. Τὸ φυ­τὸ ἔ­χει ἐ­πι­πλέ­ον ἰ­δι­ό­τη­τες ὅ­πως ἀν­τι­υ­περ­τα­σι­κές, ἀν­τι­βα­κτη­ρι­α­κές, ἀν­τι­ο­ξει­δω­τι­κές, ἐ­νῷ εἶ­ναι προ­λη­πτι­κό τῆς τε­ρη­δό­νας, ρυθ­μι­στὴς ζα­χά­ρου στὸ αἷ­μα, καρ­δι­ο­το­νω­τι­κό, ἐ­που­λω­τι­κό, πε­ρι­ποι­η­τι­κὸ δέρ­μα­τος. Μά­λι­στα, ἡ στε­βι­ο­ζά­χα­ρη εἶ­ναι 200–300 φο­ρὲς πι­ὸ γλυ­κι­ὰ ἀ­πὸ τὴν κοι­νὴ ζά­χα­ρη.

  1. Ποι­ὲς πε­ρι­ο­χὲς στὴ χώ­ρα ἐν­δεί­κνυ­ται γι­ὰ τὴν καλ­λι­έρ­γει­ά του;

Ἡ ἔ­ρευ­να τοῦ Πα­νε­πι­στη­μί­ου ἔ­δει­ξε ὅ­τι ἀρ­κε­τὲς πε­ρι­ο­χὲς τῆς χώ­ρας ἀ­πο­τε­λοῦν ἰ­δα­νι­κὸ τό­πο γι­ὰ τὴν καλ­λι­έρ­γει­α τῆς στέ­βι­ας.

Μά­λι­στα, τὸ 2008 πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε ἔ­ρευ­να, μὲ χρη­μα­το­δό­τη­ση τῆς Νο­μαρ­χί­ας, καὶ σὲ τέσ­σε­ρα χω­ρι­ὰ τοῦ νο­μοῦ Θεσ­σα­λο­νί­κης (Ἀ­ρε­τή, Ζαγ­κλι­βέ­ρι, Λί­μνη καὶ Λου­δί­ας) μὲ ἱ­κα­νο­ποι­η­τι­κὰ ἀ­πο­τε­λέ­σμα­τα.

  1. Σὲ ποι­ὲς χῶ­ρες ἔ­χει πα­ρου­σί­α ἡ στε­βι­ο­ζά­χα­ρη;

Ἡ στέ­βι­α, στὶς δι­ά­φο­ρες μορ­φές της, χρη­σι­μο­ποι­εῖ­ται σὲ πε­ρισ­σό­τε­ρες ἀ­πὸ 20 χῶ­ρες ὡς ὑ­πο­κα­τά­στα­το τῆς ζά­χα­ρης, ὡς συμ­πλή­ρω­μα δι­α­τρο­φῆς καὶ δί­αι­τας. Στὴν Ἰ­α­πω­νί­α καὶ ἄλ­λες ἀ­σι­α­τι­κὲς χῶ­ρες γί­νε­ται χρή­ση αὐ­τῆς ἀ­πὸ τὰ μέ­σα τῆς δε­κα­ε­τί­ας τοῦ 1970.

Στὴν Κί­να, τσά­ι ἀ­πὸ φύ­λλα στέ­βι­ας συ­νί­στα­ται ὡς ὀ­ρε­κτι­κό, ὡς χω­νευ­τι­κό, γι­ὰ ἀ­πώ­λει­α βά­ρους, γι­ὰ δι­α­τή­ρη­ση τῆς νε­ό­τη­τας, ὡς δι­αι­τη­τι­κὸ ἢ καὶ γι­ὰ μεί­ω­ση τῆς ἐ­πι­θυ­μί­ας γι­ὰ κά­πνι­σμα καὶ πο­τό.  Στὶς Η.Π.Α., ἡ ρεμ­πα­ου­δι­ο­σί­δη στὴν Αὐ­στρα­λί­α–Ν. Ζη­λαν­δί­α ἡ στε­βι­ο­σί­δη ἀ­πὸ τὸ τέ­λος τοῦ 2008 χρη­σι­μο­ποι­οῦν­ται καὶ ὡς ὑ­πο­κα­τά­στα­το τῆς ζά­χα­ρης. Ἤ­δη, στὴ Γαλ­λί­α, ἑ­ται­ρεῖ­ες τρο­φί­μων, πῆ­ραν ἔγ­κρι­ση χρή­σης τῆς ρεμ­πα­ου­δι­ο­σί­δης σὲ τρό­φι­μα γι­ὰ δύ­ο ἔ­τη. Στὴν Ἰ­α­πω­νί­α καὶ τὴν Κο­ρέ­α ἡ στε­βι­ο­σί­δη κα­λύ­πτει πε­ρὶ τὸ 40% – 50% τῆς ἀ­γο­ρᾶς γλυ­καν­τι­κῶν οὐ­σι­ῶν.

Ἡ στέ­βι­α, στὶς δι­ά­φο­ρες μορ­φές της, χρη­σι­μο­ποι­εῖ­ται καὶ στὴ Νό­τι­α Ἀ­με­ρι­κὴ γι­ὰ πε­ρισ­σό­τε­ρα ἀ­πὸ 500 χρό­νι­α, στὴν Ἐλ­βε­τί­α καὶ σὲ ὁ­ρι­σμέ­νες χῶ­ρες τῆς Ἀ­να­το­λι­κῆς Εὐ­ρώ­πης καὶ τῆς Ἀ­φρι­κῆς.

Στὴν Ε.Ε. ἐ­πι­τρέ­πε­ται ἀ­πὸ τὸ 2005 ἡ χρή­ση τῆς στέ­βι­ας καὶ ἐκ­χυ­λι­σμά­των της στὰ σι­τη­ρέ­σι­α (ὡς ἀ­ρω­μα­τι­κὸ οὐ­σι­α­στι­κὸ) ἕ­ως πο­σο­στὸ 2% καὶ στὰ καλ­λυν­τι­κά. Σή­με­ρα, ἐ­κτι­μᾶ­ται πὼς χρή­ση στέ­βι­ας, κά­θε μέ­ρα, σὲ δι­ά­φο­ρες χῶ­ρες, κά­νουν πά­νω ἀ­πὸ 150 ἑ­κα­τομ­μύ­ρι­α ἄν­θρω­ποι.

 

Πηγή: Ἐ­φημ. «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ»

Ετικέτες:

Θα χαρούμε να ακούσουμε τις σκέψεις σας

Αφήστε ένα σχόλιο

Το Ρωμαίικο
Logo

Ραδιόφωνο του Ρωμαίικου