- «Ο των αρχόντων τρόπος νόμος γίνεται τοις υπό χείρα».
Το ήθος των αρχόντων γίνεται νόμος για τον απλό λαό. Πρώτοι και κύριοι υπεύθυνοι για τη φαυλότητα (ή τη σπουδαιότητα) μιας χώρας είναι οι άρχοντές της, που αποτελούν ”υπογραμμόν και παράδειγμα”. Φαύλοι άρχοντες διαπλάθουν φαύλους πολίτες.
- «Οι περί τον άρχοντα φαύλοι και τον εκείνου συνδιαβάλλουσι τρόπον».
Στον εκφαυλισμό των αρχόντων (και συνακόλουθα του λαού) συμβάλλει τα μέγιστα το ”περιβάλλον” τους.
- «Όταν τις άρχη εαυτού, τότε νομιζέτω και των υπηκόων άρχειν αληθώς».
Όταν ο άρχων άρχει στον εαυτό του (και στο περιβάλλον του), τότε άρχει πραγματικά και στον λαό.
- «Κτω τοίνυν φίλους μη τους φαύλους, αλλά τους αρίστους».
Κάνε, λοιπόν, φίλους, όχι τους φαύλους, αλλά τους πιο καλούς.
- «Μη ζήτει δε παρά φίλων ακούειν τα ηδέα, αλλά τα αληθή μάλλον. Διό μέγιστον ηγού φίλους κολάκων διαφέρειν».
Μη ζητάς από τους φίλους να ακούς ό,τι σε ευχαριστεί, αλλά την αλήθεια. Άλλο πράγμα οι φίλοι και άλλο οι κόλακες.
- «Πολλαχόθεν δει τον άρχοντα θηρεύειν των υπηκόων τας γνώμας, και ούτω κοινωνοίς χρήσθαι φιλίας και αρχής και βουλευμάτων».
Στις αποφάσεις για την ευδαιμονία των πολιτών ανάγκη να ζητάς τη γνώμη τους, ώστε να τους κάνεις μετόχους και φιλίας και αρχής και αποφάσεων.
- «Άρχοντας μεν τινες έφησαν αρετήν εκ μικράς μεγάλην πόλιν ποιήσαι· εγώ δε μάλλον αν φαίην το εκ φαύλης σπουδαίαν παρασκευάσαι».
Λένε πως άξιος άρχοντας είναι όποιος κάνει μεγάλη μια μικρή χώρα. Εγώ όμως λέω πως ακόμα σημαντικότερο είναι αν κατορθώσει να κάνει σπουδαία μια πολιτεία φαύλη.
- «Τας μετά σφοδρότητος υποσχέσεις ευλαβείσθαι χρη».
Πρέπει να προσέχεις τις υπερβολικές υποσχέσεις.
- «Χρυσός άπαντα τα ανθρώπινα στρέφει. Άχρηστον και νομίζων και πάσιν επιδεικνύς τον τοις φιλούσιν ισχυρόν επίβουλον, χρυσόν».
Το χρυσάφι ανατρέπει τα πάντα στους ανθρώπους. Να θεωρείς άχρηστο τον χρυσό, που είναι φοβερή παγίδα όσων τον αγαπούν, και να το δείχνεις σε όλους.
- «Όσω δε τις προέχει τη αρχή, τοσούτω χρεωστεί πρωτεύειν και τη αρετή».
Όσο πιο μεγάλη εξουσία αποκτά κάποιος, τόσο πιο πολύ οφείλει να διακρίνεται και στην αρετή.
*Επιμέλεια: Παπαδόπουλος Θεόφιλος, δάσκαλος
