Οδοιπορώντας σε βουνά του νησιού συναντάμε σε αρκετές περιοχές πέτρινα αλώνια. Κάποια από αυτά βρίσκονται σε απομακρυσμένες, ορεινές εκτάσεις. Σήμερα, με την εξάπλωση της άγριας βλάστησης, τίποτα δεν δείχνει ότι εκεί κάποτε καλλιεργούσαν σιτάρι. Παντού άγρια δέντρα, θάμνοι, βάτα, αγκάθια και πέτρες.
Κι όμως σώζονται φωτογραφίες όπου εικονίζονται αγρότες, άνδρες και γυναίκες, να θερίζουν στα ίδια μέρη, κρατούν δρεπάνια και δεμάτια στάχυα· άλογα ή βόδια να αλωνίζουν και άνδρες να λιχνίζουν και να δριμονίζουν [κοσκινίζουν] το σιτάρι. Εδώ και δεκαετίες δεν καλλιεργούνται σιτηρά ούτε στα πεδινά εδάφη.
Αντλώντας στοιχεία από το βιβλίο τού, πρόσφατα εκλιπόντος, Χρήστου Τραγέλλη «Τα γεωργικά της Λέσβου» πληροφορούμαστε ότι η καλλιέργεια της πεδιάδας, του κάμπου, της Καλλονής έδινε, τη δεκαετία πριν από τον πόλεμο, 200.000 έως 600.000 οκάδες σιτάρι, 50.000 έως 130.000 κριθάρι τον χρόνο. Παρήγαν ακόμα μικρές ποσότητες σίκαλης, για χρήση των διαβητικών και σουσάμι, με την παραγωγή του 1938 να είναι 6.500 οκάδες. Από τα όσπρια η παραγωγή κουκιών ήταν 30.000 έως 200.000 οκάδες.
Παράγονταν επίσης 100.000 έως 250.000 οκάδες ξηρά σύκα. Τα υπολείμματα του σιταριού, τα άχυρα, ήταν κι αυτά σημαντικό προϊόν, κυμαίνονταν από 600.000 έως 1.000.000 οκάδες και χρησιμοποιούνταν για τροφή των ζώων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι φτωχοί πήγαιναν στα χωράφια του κάμπου και μάζευαν τα υπολείμματα των γεωργικών προϊόντων, ειδικά του σιταριού, έκαναν «μπασάκι». Η σταχομαζώχτρα, η θεία Αχτίτσα, υπήρχε στον κάμπο μισό αιώνα μετά την ηρωίδα του κυρ Αλέξανδρου.
Στις μέρες, λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, της πιθανολογούμενης έλλειψης σιτηρών και της επισιτιστικής κρίσης και της αύξησης των τιμών, άρχισε η καταγραφή διάφορων αγροτικών προϊόντων και τροφίμων. Μόνο που οι περισσότερες ποσότητες από αυτά είναι εισαγωγής.
Απορούμε όταν στα μαγαζιά συναντάμε ντομάτες Βελγίου, πατάτες Ολλανδίας και άλλα αγροτικά προϊόντα τα οποία ευδοκιμούν στο μεσογειακό κλίμα κι εμείς τα εισάγουμε από βόρειες ευρωπαϊκές χώρες. Πώς στο άμεσο μέλλον, μες στη χρονιά, θα έχουμε περισσότερα αγροτικά προϊόντα, έτσι ώστε να καλύψουμε τις ανάγκες μας; Είναι γεγονός ότι ο άνθρωπος, ο αγρότης, έχει μειώσει τις γεωργικές δραστηριότητες, έτσι «πέτρες βγήκαν στα χωράφια» κατά που λέει το τραγούδι των Λοΐζου – Λάδη.
Κατά την περσινή καραντίνα καθαρίστηκαν κτήματα, οργώθηκαν χωράφια, καλλιεργήθηκαν ξεχασμένες γαίες. Όλα αυτά έδωσαν μικρές παραγωγές, για οικιακή χρήση. Τώρα, με τις καινούργιες συνθήκες, λέτε να βρισκόμαστε σε νέα καμπή;
Η κρίση που έφερε ο πόλεμος να γίνει αφορμή για να δούμε το χώμα της γης να γίνεται ζωηφόρο. Γιατί η εύφορος γης, το αφράτο χώμα, περιμένει τον άνθρωπο από περαστικός να γίνει συστηματικός καλλιεργητής.
*συγγραφέας, διδάκτορας Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας
Πηγή – efsyn.gr
