Μόδα ἢ ἐνσυνείδητη στροφὴ πρός τὸ ξένο ἡ μανία πού χαρακτηρίζει τήν ἐποχή μας;
Αὐτὴ ἡ ἐπίμονη προσπάθεια γιά μίμηση, γιά εἰσαγωγὴ τοῦ ξένου στοιχείου στὴ ζωὴ μας εἶναι ἕνα φαινόμενο ποὺ κατακλύζει σήμερα ὄχι μόνο τὴ νεολαία μας, ἀλλὰ ὁλόκληρη τήν ἑλληνικὴ κοινωνία.
Συνθήματα γιὰ παγκοσμιότητα, γιὰ εἰρήνη καὶ ἕνωση τῶν λαῶν, γιὰ μία ἑνωμένη Εὐρώπη, ἔντεχνα χρησιμοποιούμενα, γίνονται αἰτία μιᾶς ὕπουλης εἰσβολῆς τοῦ ξένου στοὺς τρόπους ζωῆς τοῦ λαοῦ μας. Βέβαια δὲν κατακρίνει κανείς τίς προσπάθειες διαφόρων ὀργανισμῶν καὶ συνασπισμῶν γιά μία εἰρηνικὴ συμβίωση τῶν λαῶν. Ὅμως τὰ Ἔθνη θὰ πρέπει νὰ εἰσέρχονται σ᾿ αὐτούς μὲ ἴσους ὅρους καὶ χωρίς νὰ χάνουν τήν ἐθνικὴ τους συνείδηση.
Ἡ ξενομανία δέν εἶναι σύγχρονο φαινόμενο. Στόν τόπο μας εἰσέβαλε πρίν 180 περίπου χρόνια ὅταν τὸ νεοσύστατο ἑλληνικὸ κράτος παρέδιδε τὸ πηδάλιο διακυβέρνησής του σ᾿ ἕνα ξενόφερτο βασιλιά, ἀφοῦ προηγουμένως δολοφονοῦσε τόν εὐπατρίδη Καποδίστρια.
Μὲ τήν ἄφιξη τοῦ νεαροῦ βασιλιᾶ ἡ Ἑλλάδα ὑποδέχεται καὶ ἕνα πλῆθος Βαυαρῶν ποὺ ἀποτελοῦν τὴν αὐλὴ καὶ τὸ στρατὸ τοῦ ἄρχοντα τοῦ κράτους. Μὲ τήν εἰσβολὴ τῶν ξένων νέα ζωὴ ἀρχίζει στὴ χώρα. Οἱ πρόσφατα ἐλευθερωμένοι Ἕλληνες, ὁ λαός πού μοχθεῖ κι ἀγωνίζεται νὰ ὀργανωθῆ, νὰ σταθῆ στὰ πόδια του, βλέπει μὲς στὸ παλάτι νὰ διοργανώνεται ἕνας τρόπος ζωῆς ξένος ὡς τώρα γι᾿ αὐτόν. Οἱ ἀρχοντοπούλες τῶν Ἀθηνῶν κι οἱ κόρες τῶν ἀγωνιστῶν ἀρχίζουν νὰ ἐμφανίζονται στίς δεξιώσεις τοῦ παλατιοῦ ντυμένες σύμφωνα μὲ τήν τελευταῖα εὐρωπαϊκὴ μόδα κι ὁ λεβέντικος ἑλληνικός χορός ποὺ μέχρι πρίν λίγο καιρὸ ἀντηχοῦσε καὶ στίς ψηλότερες ἑλληνικές κορφές ἀπ᾿ τούς Κλέφτες καὶ τούς Ἁρματωλούς, δίνει τὴ θέση του στούς χορούς ποὺ ἐπικρατοῦν τώρα στήν Εὐρώπη.
Μὰ καὶ γιά τὴ διοργάνωση τοῦ νέου κράτους γίνεται χρήση ξένων προτύπων. Τὸ πρῶτο σύνταγμα πού παραδίδεται στόν λαὸ εἶναι σχεδόν ἀντιγραφὴ τοῦ γαλλικοῦ καὶ αὐστριακοῦ συντάγματος, ἡ δὲ παιδεία διοργανώνεται σύμφωνα μὲ τόν γερμανικὸ τρόπο λειτουργίας τῶν σχολείων καὶ πανεπιστημίων καὶ παραβλέπεται ἐντελῶς ἡ ἰδιαιτερότητα τῆς ψυχοσύνθεσης τοῦ Ἕλληνα.
Ἔτσι οἱ ξένοι μπαίνουν στὴ ζωή μας. Κι ἐμεῖς, αἰσθανόμενοι μειονεκτικὰ ἀπέναντι τῶν ἄλλων Εὐρωπαίων ἐπειδὴ δέν μπορέσαμε νὰ παρακολουθήσουμε τόν ρυθμὸ τοῦ πολιτισμοῦ τους λόγῳ τῆς μακροχρόνιας σκλαβιᾶς, βαλθήκαμε μὲ τήν ἀπελευθέρωση νὰ τούς φτάσουμε κάνοντας πελώρια ἅλματα καὶ καταλήγοντας στήν ἁπλὴ μίμηση, χωρὶς καμμιὰ συνειδητὴ ἀφομοίωση τῶν ὅσων παίρναμε στὰ δικὰ μας δεδομένα, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο ἦταν κανόνας γιά τούς ἀρχαίους προγόνους μας.
Ἀπὸ δῶ καὶ μπρός δὲ θὰ λείψει ἡ ξένη ἐπίδραση καὶ ἀνάμειξη στήν ἐθνική καὶ κοινωνική μας ζωή.
Ὁ 20ος καὶ 21ος, αἰῶνες τοῦ τεχνικοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῶν ἐφευρέσεων, βοηθάει στήν εὐκολότερη ἐπικοινωνία τῶν λαῶν. Ὅλα αὐτὰ τὰ γνωστὰ μέσα: ἐφημερίδες, περιοδικά, κινηματογράφος, τηλεόραση καὶ προπάντων τὸ διαδίκτυο, ἀνοίγουν τὰ σύνορα τῶν κρατῶν, εἰσβάλλουν σὲ κοινωνίες καὶ οἰκογένειες καὶ προκαλοῦν ἀναστατώσεις καὶ ἀνατροπές. Νέα στοιχεῖα εἰσάγονται ἀπ᾿ τὸ ἐξωτερικὸ καὶ τὰ ἐγχώρια τίθενται ὑπὸ ἀμφισβήτηση. Πατροπαράδοτες ἠθικές ἀξίες παραμερίζονται, θεωρούμενες ὡς ἀναχρονιστικές. Ἡ βία καὶ τὸ ἔγκλημα εἶναι οἱ πιό συνηθισμένες ἐκδηλώσεις τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν συνάνθρωπο. Νέοι ἐπαναστατοῦν ζητώντας τήν κατάργηση κάθε ἠθικοῦ φραγμοῦ. Ἡ μόδα ἐπιβάλλει μοντέρνο ντύσιμο, ξενόφερτη μουσική καί διασκέδαση. Ὁ ἑλληνικός χορός καὶ τὸ τραγούδι ἁγνοοῦνται ἢ παραμερίζονται ἐξεπίτηδες ὡς στοιχεῖα ξεπερασμένα ποὺ δέν ἐκφράζουν, κατὰ τήν ἄποψη πολλῶν, τὴ σύγχρονη ἑλληνικὴ κοινωνία.
Τὶ μικρόψυχη καὶ λανθασμένη ἀλήθεια ἀντίληψη! Ἀγνοοῦν ἴσως οἱ περισσότεροι ὅτι τὰ Δημοτικὰ μας τραγούδια, τούς χορούς, τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμά μας ἔτρεχαν στήν ἑλληνικὴ ἐπαρχία, κατὰ τήν περίοδο τῆς τουρκοκρατίας ξένοι περιηγητές ἀπ᾿ τήν Εὐρώπη καὶ ἀλλοῦ γιά νὰ τὰ ἀπολαύσουν καὶ νὰ τὰ καταγράψουν, σὰν κάτι τὸ μοναδικὸ καὶ ὑπέροχο.
Ὅ,τι δημιούργησαν οἱ παπποῦδες καὶ οἱ πατεράδες μας ταιριάζει ἀπόλυτα στήν ψυχοσύνθεσή μας καὶ στόν χαρακτήρα μας. Συμφωνεῖ μὲ τούς χτύπους τῆς καρδιᾶς μας, μὲ τούς πόθους καὶ τίς λαχτάρες τοῦ Ἔθνους μας καὶ εἶναι διαχρονικό. Δέν μποροῦμε νὰ τὰ ἀγνοοῦμε καὶ νὰ τὰ ἀπαξιώνουμε. Σήμερα μάλιστα ποὺ ἡ χώρα μας ἔχει κατακλυσθεῖ ἀπὸ πλήθος μεταναστῶν καὶ ποὺ ὁ καθένας ἀπ᾿ αὐτούς κουβαλάει καὶ τὴ δικὴ του κουλτούρα, ὁ κίνδυνος νὰ χάσουμε τήν Ἐθνικὴ μας ταυτότητα εἶναι μεγάλος.
Τά μέγιστα ὅμως αὐτὴ τὴ στιγμὴ κινδυνεύει καὶ ἡ Γλῶσσα μας ποὺ ἐμεῖς οἱ ἴδιοι θέλουμε νὰ τήν ἀποκόψουμε ἀπὸ τίς ῥίζες της, μὲ τίς τραγικές ἁπλοποιήσεις πού εἰσάγουμε στὴ διδασκαλία της καὶ μὲ τήν χρήση πολλῶν ξένων λέξεων, εἴτε στόν γραπτὸ εἴτε στόν προφορικὸ λόγο. Καὶ τὸ ἀκόμη χειρότερο καὶ παράλογο: ἔχουμε γεμίσει τούς δρόμους καὶ τὰ καταστήματα τῶν πόλεων καὶ τῆς ἐπαρχίας μὲ ξένες ἐπιγραφές, σὲ σημεῖο ὥστε ν᾿ ἀναρωτιέται κανείς ἄν βρίσκεται στήν Ἑλλάδα ἤ σὲ κάποια ἄλλη χώρα. Καὶ μὲ τὰ τούρκικα σίριαλ ποὺ ἔχουν κατακλύσει τὰ ἑλληνικὰ κανάλια, νομίζει κανεὶς πὼς ἔχουμε μεταφερθεῖ στὴν ἄλλη ὄχθη τοῦ Αἰγαίου.
Τί συμβαίνει λοιπόν μὲ μᾶς τούς Νεοέλληνες; Βαλθήκαμε ν᾿ αὐτοκτονήσουμε ἐθνικά; Ποιός ἄλλος λαός ἀρνεῖται τίς ρίζες του; Δέν εἶναι παράλογο νὰ ζητοῦμε νὰ ἀποκοποῦμε ἀπὸ τὴ γάργαρη πηγὴ τῆς παραδοσής μας καὶ νὰ ξεδιψᾶμε στὰ ξένα θολόνερα;
Ὅμως γιά νὰ μὴν ἀπελπιζόμαστε κιόλας ἐντελῶς, θὰ πρέπει νὰ ἀναφέρουμε τὶς φιλότιμες καὶ ἐπίμονες προσπάθειες κάποιων συλλόγων καὶ φορέων ποὺ ἐπιμένουν Ἑλληνικά. Πού ἀγωνίζονται μὲ νύχια καὶ μὲ δόντια νὰ κρατήσουν ὅ,τι ἑλληνικὸ ἢ νὰ ἐπαναφέρουν ὅ,τι ξεχασμένο.
«Στῶμεν καλῶς» λοιπόν. Οἱ περιστάσεις δέν ἐπιτρέπουν τέτοια παιχνίδια καὶ πειραματισμούς. Θὰ δεχτοῦμε βέβαια καὶ τὸ ξένο, ἀλλὰ μὲ τόν τρόπο πού τὸ χειρίστηκαν οἱ προγονοί μας, προσαρμόζοντάς το στὰ δικὰ μας δεδομένα. Ἐκεῖνο πού ἐπιβάλλεται νὰ κρατήσουμε εἶναι τὰ ἰδανικὰ πού μᾶς κληροδότησαν οἱ παλιότερες γενιές, τίς γερὲς καὶ ὑγιεῖς βάσεις πάνω στίς ὁποῖες στήριξαν ἐκεῖνοι τήν ἑλληνικὴ κοινωνία κι ἔγραψαν τήν πανάρχαια ἑλληνικὴ μας Ἱστορία.
Φασούλη-Τσαμπαλᾶ Κωνσταντίνας, Φιλολόγου